________________
સવવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ विपरीतार्थधीर्यावन निःशेष निवर्तते। . स्वरूपस्फुरणं यावन्न प्रसिध्यत्यनिर्गलम् । तावत्समाधिषट्केन नयेत्कालं निरंतरम् ॥९०१॥ न प्रमादोऽत्र कर्तव्यो विदुषा मोक्षमिच्छता। प्रमादे ज़ुभते माया सूर्यापाये तमो यथा ॥ ९०२ ॥
વિપરીત વસ્તુબુદ્ધિ, જ્યાં સુધી સંપૂર્ણ દૂર ન થાય અને અખલિત સ્વરૂપની સ્ફતિ અથવા આત્મસાક્ષાત્કાર બરાબર સિદ્ધ ન થાય, ત્યાં સુધી મોક્ષને ઈચ્છતા વિદ્વાન મનુષ્ય છ યે સમાધિમાં નિરંતર કાળ ગાળવો; એમાં પ્રમાદ ન કરે; કારણ કે જે પ્રમાદ કરાય છે તો સૂર્ય આથમતાં જેમ અંધારું પ્રકટ થાય છે, તેમ માયા પ્રકટી નીકળે છે. ૯૦૧,૯૦૨
स्वानुभूति परित्यज्य न तिष्ठन्ति क्षगं बुधाः। स्वानुभूतौ प्रमादो यः स मृत्युन यमः सताम् ॥ ९०३।।
માટે વિદ્વાને, સ્વાનુભવ (આમાનુસંધાન) વિના એક ક્ષણ પણ રહેતા નથી; કેમ કે સ્વાનુભવમાં જે પ્રમાદ છે, એ જ સપુરુષો માટે મૃત્યુરૂપ છે, બીજો કોઈ યમ નથી. ૯૦૩
સમાધિનું ફળ अस्मिन्समाधौ कुरुते प्रयास यस्तस्य नैवास्ति पुनर्विकल्पः । संर्वात्मभावोऽप्यमुनेव सिध्येत्सर्वात्मभावः खलु केवलत्वम् ॥ ९०४ ॥
જે મનુષ્ય આ સમાધિમાં પ્રયાસ કરે છે, તેને વિકલ્પ (એટલે કોઈ જાતના સંકલ્પ-વિકલ્પ કે ભેદદષ્ટિ) ફરી થાય જ નહિ; “આ સર્વ કેવળ આત્મા જ છે” એ સર્વાત્માભાવ પણ આ સમાધિથી જ સિદ્ધ થાય છે; અને સર્વાત્મભાવ એ જ કેવલપણું (એટલે કેવલ્યસ્થિતિ) છે. ૯૦૪
सर्वात्मपावो विदुषो ब्रह्मविद्याफलं विदुः। . जीवन्मुक्तस्य तस्यैव स्वानंदानुभवः फलम् । ९०५ ॥ સર્વાત્મભાવ એ જ જ્ઞાનીની બ્રહ્મવિદ્યાનું ફળ છે; અને
