________________
સંસ્કાર કરવા માટે પ્રધાને મોં માંગ્યા દામ આપીને એ કઠિયારા પાસેથી સારા એવા પ્રમાણમાં ચંદન ખરીદી લીધું. હોલસેલમાં પહેલી જ વાર આવો વેપાર થવાથી કઠિયારો ખુશ થયો. પાછળથી તેને ખબર પડી કે રાજાના શરીરનો અગ્નિસંસ્કાર કરવા માટે આટલા મોટા પ્રમાણમાં ચંદન ખરીદાયું હતું.
એ રાજાના સ્થાને નવા રાજાનો રાજ્યાભિષેક થયો. હવે કઠિયારાને મનમાં માનવ સુલભસ્વાર્થવૃત્તિના કારણે દરરોજ રાત-દિવસ એવા વિચારો ઘોળાવા લાગ્યા કે ક્યારે આ નવો રાજા જલ્દી મૃત્યુ પામે તો ફરી પહેલાંની જેમ મારો હોલસેલમાં વેપાર . થાયી
રાજ કચેરીની સામેજ રાજમાર્ગ હતો. પેલો કઠિયારો રોજ ત્યાંથી પસાર થતો. તેતો કે રાજાનું શરીર સૂકાયું છે કે નહીં....
એક દિવસની વાત છે. રાજમાર્ગથી પસાર થતા કઠિયારાની દૃષ્ટિ અને રજાની દૃષ્ટિ એકમેક થઇ અને તરતજ રાજાએ ગુસ્સામાં આવીને પ્રધાનને હુકમ કર્યો કે, “હમણાં જ પેલા માણસને ફાંસીએ લટકાવી ધ્યો.”
પ્રધાને તરત પેલા કઠિયારા પાસે જઈને પૂછપચ્છ કરતાં જાણવા મળ્યું કે કઠિયારાએ વાણી કે કાયાથી કાંઇ જ રાજા વિરૂધ્ધ આચરણ કર્યું નથી. પરંતુ મનમાં રાજાનું જલ્દી મૃત્યુ થાય તો સારું એવા વિચારો ઘોળાતા હોવાને કારણે રાજા ઉપર તેની વિપરીત અસર થઇ હતી.
તેથી પ્રધાને તેને રાજાનો હુકમ સંભળાવીને છેવટે સાચી સલાહ આપી તે મુજબ કઠિયારો રાજાના મૃત્યુના વિચારોને તિલાંજલી આપીને હવે વિચારવા લાગ્યો કે - “આ નગરનો રાજા દીર્ધાયુષી થાઓ. રાજાના શત્રુઓનો ક્ષય થાઓ અને રાજાનો સર્વત્ર જય જયકાર થાઓ. રાજા સર્વ રીતે સુખી થાઓ’...ઇત્યાદિ.
ફરી કેટલાક દિવસો બાદ પેલાંની જેમ જ રાજાની દષ્ટિ કઠિયારા ઉપર પડી અને તરત રાજાએ પ્રધાનને હુકમ કર્યો કે – “પ્રધાનજી, પેલા માણસને ૧ હજાર સોનામહોર ઇનામ આપી ધ્યો..
રાજાને ખુશમિજાજમાં જોઇને પ્રધાને પૂછ્યું – રાજ કૃપા કરીને આપ મને જણાવશો કે પેલા માણસે એવું શું સારું કાર્ય કર્યું છે કે જેના કારણે આપ એને આટલું ઇનામ અપાવવા તૈયાર થયા છો? રાજાએ કહ્યું – એ તો મને ખબર નથી પરંતુ એને જોતાં જ મને એમ થાય છે કે આ માણસ ભલો અને રાજ્યનો હિતેચ્છુ છે. તેથી તેને ઈનામ આપવાનું મન થયું છે. * 81
9
