________________
વ્યવહારમાં પણ વેપારનાં અને સ્કુલ-કોલેજોનાં, હોટલો અને સિનેમા ટોકીઝોનાં, કલબો અને જીમખાનાઓનાં, રેલ્વે અને બસોનાં, ટપાલખાતા અને બેન્કોનાં, કોર્ટ કચેરીઓ અને મ્યુનિસિપાલીટીનાં, રેશનીંગ અને દૂધ કેન્દ્રોનાં, મંડળો અને સોસાયટીઓનાં અનેક નિયમોને ડગલે-પગલે આધીન રહી જીવન જીવનારો માનવી માત્ર ધાર્મિક નિયમોને જ બંધન રૂપ કહી તેની ઉપેક્ષા કરે તો એવા એ ભારેકર્મી માનવીની માત્રભાવ-ધ્યાચિંતવવા સિવાય બીજો ઉપાય પણ શું હોઇ શકે???
વળી ‘પ્રતિજ્ઞા લઈએ અને ભાંગી જાય તો ?” એમ કહેનારા મૂઆ પહેલાં જ મોકાણ માંડે છે. પ્રતિજ્ઞા લીધા પહેલાંજ ભાગી જવાની વાત કરનારાઓ “રોતો જાય એ મૂઆની જ ખબર લાવે” એ લોકોકિતને ચરિતાર્થ કરનારા છે. પરંતુ તેઓ સાંસારિક કાર્યોમાં આવુ કશુંજ વિચારતા નથી કે- “પ્લેનમાં બેસી ફોરેન (પરદેશ) જાઉં તો છું પણ અધવચ્ચે જ વિમાન સળગી જશે તો? હજારો રૂપિયા ખર્ચીને ડોક્ટર, વકીલ કે એન્જિનીયર આદિની ડિગ્રીઓ પ્રાપ્ત કરવા માટે ભણું છું તો ખરો પણ તે ડીગ્રીઓ મળ્યા પછી હું તરત જમરી જાઉ તો મારા બધાજ પૈસા અને સધળી મહેનત નકામી તો નહિ જાય ને ? મકાન તો બંધાવું છું પણ ધરતીકંપના આંચકાથી પડી જશે તો? દુકાન તો ખોલું છું પણ દેવાળું નીકળશે તો? દીકરી પરણાવું તો છું પણ થોડા જ વખતમાં વૈધવ્ય આવશે તો સ્ત્રીને પરણું તો છું પણ થોડાજ વખતમાં મરી જાય અને બધો ખર્ચનકામો જાય તો?
ઉપરોક્ત બધાજ પ્રસંગોમાં જો આવી રીતે ભવિષ્યના નુકશાનના વિકલ્પો કરવામાં આવેતો સંસારનું એકપણ કાર્ય બની શકે નહિ.
વેપારમાં નુકશાની આવશે તો ? એવી શંકાથી વેપારને જ નહિ કરનારો ધના પ્રાપ્તિના લાભને મેળવી શકતો નથી....મરી જવાના ભયથી જે ભણતો જ નથી તે જિંદગીભર અભણ રહી જાય છે, તેવી જ રીતે પ્રતિજ્ઞા લઉં અને ભાંગી જાય તો? એવી ખોટી આશંકાથી પ્રતિજ્ઞા નહિ લેનારો પ્રતિજ્ઞાથી (પાપોનો અટકાવરૂપ) થતા લાભથી સદાને માટે વંચિત રહી જાય છે, અને આ ચંચળ મનુષ્યભવનું ક્ષણભંગુર આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં દુર્ગતિમાં ધકેલાઈ જાય છે. માટે પ્રત્યેક સુજ્ઞ પુરુષોએ ઉપરોક્ત પ્રકારનાં માનસિક કુવિકલ્પોને દૂર કરી, પ્રતિજ્ઞાથી થતા લાભોનો વિચાર કરી યથાશક્તિ પ્રતિજ્ઞા સ્વીકારી તેનું સુંદર રીતે પાલન કરવા માટે તત્પર રહેવું જોઇએ.
