________________
મૃગાવતી સાધ્વીજીએ પોતાનો બચાવ કરવા માટે પૂરતો અવકાશ હોવા છતાં જરાપણ દલીલ ન કરી. પરંતુ સ્વદોષદર્શન કર્યું કે- ‘અહો! હું કેવી પ્રમાદી! ઉપકારી એવા ગુરૂણીજીને મેં કેટલી ચિંતા કરાવી.’ ઇત્યાદિ પશ્ચાત્તાપપૂર્વક ક્ષમા માંગતાં ધાતી કર્મોના ક્ષય દ્વારા તેમને કેવલજ્ઞાન થઇ ગયું!
રાત્રે અંધારામાં આવી રહેલા સર્પને કેવલજ્ઞાન દ્વારા જાણીને, ગુરુણીજીને બચાવવા માટે તેમના હાથને સંથારા પર મૂકવા જતાં જાગી ગયેલા ચંદનબાલા સાધ્વીજીને ખબર પડી કે શિષ્યાને કેવલજ્ઞાન થઇ ગયું છે. એટલે તરત-‘ 1-‘અહો! મેં કેવલજ્ઞાનીને ઠપકો આપીને આશાતના કરી'! ઇત્યાદિ સ્વદોષદર્શન પૂર્વક ક્ષમાપનાના ભાવમાં રમતા એવા તેમને પણ કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થઇ ગયું! તેઓ બંને જણા ધારત તો પોતાની મામુલી ભૂલનો બચાવ જોરદાર રીતે કરી શકત. પરંતુ જો તેમ કર્યું હોત તો તેમને કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થાત ? – હરગીજ નહિ.
(૨) ચંડરૂદ્રાચાર્ય અને તેમના શિષ્યની ક્ષમાપના
‘મહારાજ! આને દીક્ષા લેવી છે. આપી દ્યો દીક્ષા !’ આવા પ્રકારની યુવાનો દ્વારા કરાયેલી મશ્કરીથી ગુસ્સે થયેલા ચંડરૂદ્રાચાર્યશ્રીએ નવપરિણીત યુવાનના મસ્તકનો લોચ કરી નાખ્યો. પરંતુ ભદ્રિક પરિણામી એ યુવાને સવળું જ વિચાર્યું. પોતાનો સંસારના કીચડમાંથી બહાર કાઢનાર આચાર્ય ભગવંતને પરમોપકારી માન્યા અને પોતાના સ્વજનો દ્વારા સંભવિત કનડગતથી તેમને બચાવવા ખભા ઉપર બેસાડી, સંધ્યા સમયે બીજા ગામ તરફ જતાં અંધારામાં ખાડા ટેકરાવાળી જમીનને લીધે આચાર્યશ્રીને તકલીફ પડવા લાગી. તેથી ગુસ્સે થઇને તેઓ શિષ્યને કઠોર શબ્દો દ્વારા ઠપકો આપવા પૂર્વક મસ્તક પર દંડ પ્રહાર કરવા લાગ્યા. છતાં પણ હળુકર્મી એવા તે શિષ્યે આચાર્ય ભગવંતનો વાંક ન વિચારતાં પોતાના નિમિત્તે આચાર્ય ભગવંતને થઇ રહેલી અશાતાનો વિચાર કરી ક્ષમાપનાનો ભાવ હ્રદયમાં ધારણ કરી પશ્ચાત્તાપ કર્યો તો તેમને કેવલજ્ઞાન થઇ ગયું! તેથી હવે તેઓ સમતલ રસ્તેથી ચાલવા લાગ્યા. આથી આચાર્ય ભગવંતને ખ્યાલ આવ્યો કે શિષ્યને કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થઇ ગયું છે, ત્યારે શિષ્યના ખભા ઉપરથી નીચે ઉતરીને ‘અહો! મેં કેવલજ્ઞાનીની આશાતના કરી’ ઇત્યાદિ સ્વદોષદર્શન અને શિષ્યના ગુણદર્શન કરતાં ક્ષમાપનાના ભાવ દ્વારા ક્ષપકશ્રેણિ મંડાઈ જતાં ઘાતી કર્મોનો ક્ષય થતાં તેમને પણ કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થઇ ગયું !...
9696969 88
