________________
तदन्य
. स्याद्वादरत्नाकरस्य वैशिष्ट्यम् । [१. मालम्
याद्वादमुद्राव्यतिरिक्तस्य । स एवेति सत्तकमार्ग एव दण्डः स्यात्, तस्य पराजयपात्रस्वात् । अथ च संसारपतनलक्षणो दण्डः । अस्य वक्ष्यमाणशास्त्रस्य 'स्वाभिमतस्याद्वादमतमवस्थापयितुं पराभिप्रेतैकान्तमतमत्यसितुमेव प्रचिक्रसितत्वादादौ सूचानिमित्तं श्लोकोत्तरार्द्धमेतदुपन्यस्तम् ॥३॥
२ इह हि लक्ष्यमाणाक्षोदीयोऽर्थाक्षणाक्षरक्षीरनिरन्तरे, तत इतो दृश्यमानस्याद्वादमहामुद्रामुदितानिद्रप्रमेयसहस्रोत्तुङ्गतङ्गत्तरङ्गभङ्गिसङ्गसौभाग्यभाजने,अतुलफलभरभ्राजिष्णुभूयिष्ठागमाभिरामातुच्छपरिच्छेदसन्दोहशाहलासन्नकानननिकुञ्ज, निरुपममनोषामहायानपात्रव्यापारपरायणपूरुषप्राप्यमाणाप्राप्तपूर्वरत्नविशेषे, क्वचन वचनरचनानवद्यगद्यपरम्पराप्रवालजालजटिले, क्वचन सुकुमारकान्तालोकनीयास्तोकश्लोकमौक्तिकप्रकरकरम्बिते, क्वचिदनेकान्तवादोपकल्पितानल्पविकल्पकल्लोलोल्लासितोद्दामदूपणाद्रिविद्राव्यमाणानेकतीर्थिकनक्रचक्रचक्रवाले, क्वचिदपगताशेषदोषानुमानाभिधानोद्वर्तमानासमानपाठीनपुच्छच्छटाऽऽच्छोटनोच्छलदतुच्छशीकर लेपसंजायमानमार्तण्डमण्डलप्रचण्डच्छमत्कारे, क्वापि तीर्थिकग्रन्थग्रन्थिसार्थसमर्थकदर्थनोपस्थापितार्थानवस्थितप्रदीपायमानप्लवमानज्वलन्मणिफणीन्द्रभीषणे, सहृदयसैद्धान्तिकतार्किकवैयाकरणकविचक्रचक्रवर्तिसुविहितसुगृहीतनामधेयास्मद्गुरुश्रीदेवसूरिभिर्विरचिते स्याद्वादरत्नाकरे न खलु कतिपयतर्कभाषातीर्थमजानन्तोऽपाठीना अधीवराश्च प्रवेष्टुं प्रभविष्णवः, इत्यतस्तेषा तारदर्शनं कर्तुमनुरूपम् । तच्च संक्षेपतः शास्त्रशरीरपरामर्शमन्तरेण नोपपद्यते । सोऽपि समासतः सूत्राभिधेयावधारणं विना न, इति प्रमाणनयतत्त्वालोकाख्यतत्सूत्रार्थमात्रप्रकाशनपरा रत्नाकरावतारिकानाम्नी लघीयसी टीका प्रकटीक्रियते ॥
હું ૨ [ આચાર્ય વાદી દેવસૂરિએ “પ્રમાણનયતત્ત્વાલેક' નામના સૂત્રગ્રન્થની રચના કરી હતી અને તેમણે પિતે જ તેની “સ્યાદ્વાદરત્નાકર” ના ની ટીકા પણ રચી હતી. છતાં દેવસૂરિના શિષ્ય રત્નપ્રભસૂરિએ ઉક્ત સૂત્રગ્રન્થની પ્રસ્તુત લઘુટીકા “રત્નાકરાવતારિકા ” નામે શા માટે રચી એ બતાવવા પ્રારંભમાં “સ્યાદ્વાદરત્નાકરની મહત્તાનું વર્ણન તેમણે સમુદ્રના પકથી નીચે પ્રમાણે કર્યું છે– ]
A (૧) જે લક્ષણથી જ્ઞાત થતા ગંભીર અર્થ અને નિર્દોષ શબ્દરૂપ જલથી परिपूर्ण छ,
(૨) જેમાં સ્યાદ્વાદની મહામુદ્રાથી અંકિત એવા સર્વત્ર દશ્યમાન સહસ્ત્ર પ્રમેયરૂપ ઊંચે ઊછળતા તરંગોનાં નર્તનનું સૌન્દર્ય છે,
- (3)ना सनिधानभां, सत्तिम जाना समारथी शोलायमान सेवा અનેક આગમરૂપ અંગમ–વૃક્ષોને કારણે મનહર તેમ જ સારસંપન્ન અનેક પરિચ્છેદ નામક પ્રકરણપ હરિયાળાં વનેનાં નિકુંજે છે,
(૪) જેમાં અસાધારણ પ્રતિભાપ મહાયાન–મેટાં વહાણથી વહાણવટું ખેડનાર પુરુષને પ્રાપ્ત થાય એવાં અપ્રાપ્તપૂર્વ વિશિષ્ટ રને છે,
१ स्वाभिमतस्य स्या' मु । २ सूचनानि मु ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
