________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रवेशक.
२१
___ मात्रिकगणबद्धने पद्य केहेछे. अने मात्राबद्धने वृत्ति अथवा जाति केहछे.
वर्णमेळथी जेनी रचना करवामां आवेछे एवा अक्षरबद्ध छंदनी अनेक वृत्तिओ थायछे, तेथी ते वृत्त केहवायछे. जाति अने वृत्तना मुख्य त्रण भेद पडेछे.
१ सम, २ अर्धसम अने ३ विषम. जेनां चारे चरण समान मापनां होय ते सम केहेवायछे. जेनुं पेहेलं तथा त्रीजु चरण समान मापर्नु होय ते अर्धसम केहवायछे; अने जेनां सर्व चरण विषम मापनां होय ते विषम केहेवायछे. समजाति अने वृत्तना बे भेद छे.
१ सामान्य सम अने २ दंडक. प्रत्येक चरणमा ३२ मात्राथी वधारे मात्रावाळां जे जातिनां चरण होय ते जातिदंडक अथवा मात्रिकदंडक गणायछे.
तेमज २६ अक्षरथी वधारे वर्णनां चरणवाळां वृत्त वर्णदंडक केहेवायछे.
विशेष समजुती माटे जुवो पृ. २२ मार्नु छंदोवृक्ष.
३ अर्थ. एक देशमा (भागमां) स्थिरा एटले नियमित लक्षण होय ते जाति केहेवाय. जेमां गुरू लघु नियमित होय ते वृत्त केहेवाय. प्रथम गणछंद, बीजा मात्राछंद, अने त्रीजा वर्णछंद. ए प्रमाणे लौकिकछंद त्रण प्रकारना छे. प्राकृत अने लौकिकछंदना समूहने जाति केहेछ,
१. पद्यं गणानाम् भवेत् ( वागवल्लभः)
For Private And Personal Use Only
