________________
શ્રી રણછોડદાસજી બાપુ-ચિત્રકૂટ શ્રી રામાયણજી આધ્યાત્મિક ગ્રંથ, શ્રી રામનામ સાધન અને આજ્ઞાપાલન એ શિષ્યની યોગ્યતાનું પ્રમાણ. તેઓ પોતાના ભક્ત કે શિષ્યમાં હરિ-ગુરુ પ્રત્યે હિમાલયથી વધુ અટલ અને સમુદ્રથી વધુ અગાધ દઢતા જોવા ઈચ્છતા.
શ્રી ગુરુદેવ સર્વત્ર ભગવાનનો સાક્ષાત્કાર કરતા. એમણે આદર્શ મર્યાદાપુરુષોત્તમ શ્રીરામચંદ્રજીની પાવન ભક્તિનો વિસ્તાર તથા
શ્રીરામચરિતમાનસ'નો વિશેષ પ્રચાર-પ્રસાર કર્યો. એમનો ઈશ્વર ફક્ત મંદિરોમાં જ નહોતો; પ્રાણીમાત્રમાં રામદર્શન કરતા. શ્રી ગુરુદેવ પોતાના ભક્તોને કહેતા: ‘‘ભૂખ્યાને અન્ન આપો, તરસ્યાને પાણી પાઓ, નગ્ન વ્યક્તિને અંગ ઢાંકવા વસ્ત્ર આપો. અને બીમાર માણસની તન, મન, ધનથી સેવા કરે. આ લોકોમાં રહેલો રામ તમારી માનવતાની કસોટી કરી રહ્યા છે. એમને ઉવેખશો તો મંદિરમાં બેઠેલો રામ તમારા તરફ પીઠ કરી બેસશે.''
આધ્યાત્મિક રીતે સાધકને સહાયતા કરવાની શ્રી ગુરુદેવની પદ્ધતિ અનોખી હતી. ઘણા ધર્મગુરુઓ પોતાની પદ્ધતિ વિશે આગ્રહી હોય છે. પણ તેઓ આવા કોઈ આગ્રહથી પર હતા. તેઓ કહેતા : “જેણે એ ચેતન તત્ત્વને જે રીતે જોયું-જાણ્યું હોય તે પોતાની રીત પ્રમાણે સમજાવે છે. પરંતુ મારો કોઈ સિદ્ધાંત નથી. સાધક જે સાધના કરતો હોય એમાં – જે થઈ શકે તો સંશોધન કરી દઈ એવા પ્રયત્નની પૂર્તિ અને એવા સિદ્ધાંતની પુષ્ટિ કરી આપવી એ મારો સિદ્ધાંત છે.'' એમની આ વિશાળ દષ્ટિને કારણે જ્ઞાનયોગ, ભક્તિયોગ, કર્મયોગ કે રાજયોગમાં રસ ધરાવનાર કોઈ પણ સાધક કદીયે એમની પાસેથી નિરાશા લઈને ન જતો. સાધનામાં જે રીતે સાધકની શ્રદ્ધા મજબૂત બને
