Prakaran Bhashya Sar

Author(s): Akalankvijay, Chidanandsuri
Publisher: Mahendrabhai J Shah

Page 7

સંપાદકીય नाणं पयासगं, सोहगो तवो, संजमो अ गुत्तिकरो । तिहंपि समायोगे, मोक्खो जिनसासणे भणिओ ॥
–ી આવશ્યક સૂત્ર જીવને કર્મનું બંધન છે એ જ્ઞાન ઓળખાવે છે, પૂર્વના કર્મને દૂર કરવા માટે ત૫ શોધક છે. નવા કર્મરૂપી કચરાને અંજામ અટકાવે છે. આમ જ્ઞાન-તપસંજમ એ ત્રણેયને સુગ થાય ત્યારે જૈન શાસનમાં આત્માને મોક્ષ થાય એમ કહેવામાં આવ્યું છે.
આ ગ્રન્થમાં જીવવિચાર, નવતત્વ, દંડક, સંગ્રહણું તથા ૩ ભાષ્ય એમ ૭ ગ્રન્થનું મૂળ તથા સરળ રીતે સમજાય તેવું ઉપગી સરળ વિવેચન આપ્યું છે. જે પ્રમાણિક અને આત્મકલ્યાણ માટે બહુ ઉપયોગી છે.
જીવવિચારથી છવની ઓળખાણ થતાં જીવદયા-અહિંસા પાળા શકાય છે. નવતત્વમાં આખા વિશ્વનું તત્ત્વજ્ઞાન આવે છે. દંડકમાં કયા છમાં કયા ગુણ તથા કઈ કઈ શક્તિ છે. તેનું પદ્ધતિસરનું પદાર્થ વિજ્ઞાન છે. તથા પેજ ૧૩૦ માં શાશ્વતા પદાર્થો બતાવ્યા છે. આ ત્રણ પ્રકરણનાં જ્ઞાનથી પુનર્જન્મ, આત્માનું અસ્તિત્વ અને મેક્ષ જેવા શાશ્વત પદાર્થોની પ્રતીતિ થાય છે. જીવ સ્વસ્વ કર્માનુસાર જુદા જુદા સ્વરૂપે કયા કયા ક્ષેત્રોમાં ઉત્પન્ન થતું હશે? એના સમાધાનમાં
કાલેક અખિલ વિશ્વના જ્ઞાનની જરૂર છે. આપણે જે સ્થાને છીએ તે તિøલેક (મનુષ્યલેક) છે. નીચે અધોલેક (પાતાલ)માં ૭ રાજકમાં ૭ નારકે છે. ઉપર સિદ્ધશિલા સુધી ૭ રાજલોક ઉદ્ઘલેક (સ્વર્ગ) છે. મધ્યમાં તિર્જીકમાં છેલ્લા સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર સુધી ૧ રાજલોકમાં અસંખ્યાતા દ્વિપ-સમુદ્રો છે. તેમાં મધ્ય બિંદુમાં રહેલ જબુદ્વિપનું સ્વરૂપ ચોથા પ્રકરણ સંગ્રહણીમાં સંક્ષેપથી બતાવ્યું છે.