________________
. પ્રબુદ્ધ જીવન
' ૧૬ નવેમ્બર, ૨૦૦૪
- ટેક્ષી ડ્રાઇવરે કહ્યું કે એ લોકોને ક્યાં પિક્સર જોવું છે ? પણ પિક્સરની ભાઈએ અભિપ્રાય માગ્યો તો એ વડીલે યુક્તિપૂર્વક રજૂઆત કરી હતી. વચ્ચે બે-ત્રણ મિનિટ નગ્ન ફિલ્મ બતાવી દે છે એ જોવા જ તેઓ આવે ‘તમને છોકરો કેવો લાગે છે?' તો વડીલે અભિપ્રાય આપ્યો કે “સગાઈ છે.'
કરવા જેવું ઘર છે. છોકરો સરસ દેખાવડો છે, હોંશિયાર છે, ભણ્યો છે - કુશીલતાનું પોષણ કરીને કમાણી કરવા માટે લોકો કેવી કેવી તરકીબો અને બાપનો ધંધો સારી રીતે શીખી રહ્યો છે, બધી રીતે એ સારો છે, પણ કરે છે !
એક નાની કુટેવ છે.’ દુનિયામાં અનાચાર માટેનાં સાધનસગવડો વધતાં જાય છે. આપણી “શી કુટેવ છે ?' જૂની ગ્રામપદ્ધતિમાં બે વિજાતીય વ્યક્તિને એકાંત જોઇતું હોય તો પણ ન “બીજી કંઈ નહિ, માત્ર જૂઠું બોલવાની ટેવ છે.' મળે. તળાવ કિનારે કે ખેતરમાં જાય તો પણ જતાં આવતાં પકડાઈ જાય. “જૂઠું બોલવાની ટેવ છે ? કેમ, શું કામ જૂઠું બોલે છે.” હવે દુનિયામાં વસતિ વધી છે. મોટા ઘરોમાં ઘણા કમરા હોય છે. કોઇની “એ તો બીજું કંઈ નહિ, પણ સિગરેટ પીને ઘરે આવ્યો હોય અને પૂછપરછ હોતી નથી. એટલે વ્યભિચાર માટે ઘરોમાં જ સગવડો વધી છે. ઘરનાં પૂછે તો ના જ કહેવી પડે ને.” વળી દુનિયાભરમાં નાનાં ગેસ્ટ હાઉસથી માંડીને પંચતારક હોટેલોમાં ‘એટલે એ સિગરેટ પીએ છે ?' ઘણી સગવડો વધી છે. દુનિયાની કોઇપણ એવી પંચતારક હોટેલ નહિ ‘ના રોજ નહિ, પણ સરખે સરખા મિત્રો કલબમાં પાનાં રમતાં હોય હોય કે જેની રૂમોમાં ક્યારેય અનાચારનું ખોટું કામ થયું ન હોય. કેટલીક અને કોઈ પીવા આપે તો પીવી પડે.” ! હોટેલોમાં તો કર્મચારીઓ જ એવી સગવડ કરી આપી કમાણી કરે છે. “એટલે કલબમાં જાય છે અને જુગાર રમે છે ?'
એકાંત અને સતત સાહચર્ય સ્ત્રીપુરુષને પતન તરફ ઘસડી જાય છે. “ના, રોજ નહિ. એ તો જે દિવસે દારૂ મંગાવ્યો હોય અને બધા પીતા કેટલીય ઓફિસોમાં ખોટા સંબંધો બંધાય છે. ક્લિન્ટન જેવા અમેરિકાના હોય ત્યારે જુગાર રમવાનું મન થાય.” પ્રમુખ પોતે પ્રમુખપદ પર હોય ત્યારે જ પોતાના કાર્યાલયમાં વ્યભિચાર એટલે દારૂ પણ પીએ છે ?' કરે અને પકડાય ત્યારે કબૂલ કરી લેવું પડે એ તો અનાચારની હદ થઈ. , ના રે, એ તો ક્યારેક મોડી રાતે બહાર રખડવા નીકળ્યા હોય, કોઈ પરંતુ એનું કારણ યુવાન મોહક કર્મચારી યુવતી સાથેનું એકાંત છે. આપણે બાઇને ઘરે ગયા હોય ત્યારે ત્યાં દારૂ આપે તો પીવો પડે.” ત્યાં કહ્યું છે કે “કામિની કે સંગ કામ જાગે હી જાગે.'
આમ એક વ્યસનમાંથી ધીમે ધીમે બધાં વ્યસનની એમણે વાત કરી. પરસ્ત્રીગમન એ પણ એક મોટું વ્યસન છે. વ્યસન એટલે જે કુટેવમાંથી વસ્તુતઃ માણસ જ્યારે વ્યસની બને છે ત્યારે ધીમે ધીમે એનાં વ્યસન વધે માણસ જલદી છૂટી ન શકે છે. વ્યસન માણસને દુર્ગતિમાં લઈ જાય છે. છે. વ્યસનની વ્યાખ્યા આપવામાં આવી છે:
| આખી દુનિયામાં કામુકતા વધી રહી છે. એ માટે જાતજાતની દવાઓ - વ્યસ્થતિ પુરુષં શ્રેયસ: રતિ વ્યસન–અર્થાત્ જે દુષ્કર્મ માણસને પણ નીકળી છે. કામુકતાની સાથે વ્યભિચાર, બળાત્કાર, હત્યા, આત્મહત્યા કલ્યાણમાર્ગથી પાડે છે તે વ્યસન.
|
ઇત્યાદિ પ્રકારની ઘટનાઓ પણ વધવા લાગી છે. રોજ સવારે અખબાર વાંચતાં કુશીલ વ્યક્તિમાં દુરાચાર આવે છે, વ્યસનોમાં તે સપડાય છે. ભારતીય આવી બધી ઘટનાઓ વિશે વધુ વાંચવા મળે છે. આમાંથી બચવા માટે સર્વ સાંસ્કૃતિક પરંપરામાં વ્યસનનોનો નિષેધ કરવામાં આવ્યો છે. કહ્યું છે : સ્તરે વિચારણા થવી ઘટે.
, માં ૨ વેશ્યા, પાર્શ્વ ચૌથ પર લેવા ! કબૂતર, કૂતરાં, ગધેડાં વગેરે પશુપંખીઓમાં જાહેરમાં જાતીય સંબંધ - ' પતન સત્ત વ્યસનન નો, પોતિ યોર ન નથતિ ! માટે કોઈ ક્ષોભ કે શરમ હોતાં નથી. તેમાં પતિપત્ની કે ભાઈબહેન જેવું
(૧) ધૂત=જુગાર, (૨) માંસ, (૩) મદિરા, (૪) વેશ્યા, (૫) શિકાર, પણ કશું હોતું નથી. પુરાણ કાળમાં આદિમાનવ એવું જીવન જીવતો હતો. (૬) ચોરી, (૭) પરસ્ત્રીગમન-આ સાત વ્યસન ઘોરાતિઘોર નરકમાં જીવને એમાંથી, ક્રમે ક્રમે સંસ્કારી કુટુંબ વ્યવસ્થા આવી, તે એટલે સુધી કે લઈ જાય છે.
ભાઇબહેન વચ્ચે પણ જાતીય સંબંધ ન હોઈ શકે. આ સંસ્કાર આપણા જુગાર વગેરે માત્ર એકાદ વ્યસનથી પણ મોટા મોટા પુરુષો જો પાયમાલ લોહીમાં વહે છે. પાશ્ચાત્ય સંસ્કૃતિમાં આવા સંસ્કારો ઓછા છે અને એનો થયા હોય તો એકં કરતાં વધારે વ્યસનથી જીવની કેવી દુર્ગતિ થાય ? પરંતુ લોપ થતો જાય છે અને એની અસર ભારતીય જીવન ઉપર પડવા લાગી છે. જીવ એક વાર વ્યસને ચડ્યો તો એમાંથી જલદી છૂટાતું નથી. એનો સમય વિજ્ઞાન ઘણું આગળ વધ્યું છે પરંતુ મનુષ્યને તે પાછું પશુજીવન તરફ થાય એટલે મન ત્યાં દોડવા લાગે છે. બીડી, સિગરેટની તલપ લાગે એટલે ધકેલી રહ્યું છે. માણસથી રહી શકાતું નથી. ન મળે તો માથું ભમે છે, કશું કામ સૂઝતું નથી. સમગ્ર દુનિયા ભોગ, વિલાસિતા, કુશીલતા તરફ આગળ વધતી જાય છે.
એક વાર અમારા એક વડીલ અધ્યાપકને એમના પરિવાર સાથે અમારે ઓગણીસમી સદીમાં માણસો જેવું જીવન જીવતા હતા તેના કરતા વર્તમાન ત્યાં ભોજન માટે નિમંત્રણ આપ્યું હતું. જમ્યા પછી અમે બધા બેઠકના કાળમાં ઘણી શિથિલતા આવી ગઈ છે. ધર્મગુરુઓ કે સમાજનેતાઓ ગમે ખંડમાં બેઠા, પરંતુ અધ્યાપકનો મોટો પુત્ર દેખાયો નહિ. એટલી વારમાં તેટલી બુમરાણ મચાવે તો પણ એની અસર મર્યાદિત વર્તુળ ઉપર થાય છે.'
ક્યાં જતો રહ્યો ? અમે વિચારમાં પડ્યા. બધા રૂમમાં, બાથરૂમમાં જોયું એટલે આખી દુનિયા જ્યારે પ્રવાહપતિત થઈ રહી છે ત્યારે તેમાં આપણે પણ એ ક્યાંય હતો નહિ, ત્યાં અધ્યાપકે ફોડ પાડ્યો કે એ થોડી વારમાં આપણી જાતને ઘસડાવા ન દેતાં બચાવી લેવી જોઇએ. ધર્મગુરુઓ તો પોતાના આવશે. એને જમ્યા પછી છેલ્લે કોળિયે સિગરેટ પીવાની અને ત્યાર પછી શિષ્ય પરિવારને સારી રીતે સાચવી શકે છે, પણ સમાન વિચારધારાવાળા તમાકુવાળું પાન ખાવાની ટેવ પડી ગઈ છે. એટલે જમીને તરત એ ઘરમાંથી ગૃહસ્થોએ નાનામોટાં સંસ્કાર મંડળો રચીને પોતાના મડળોના લોકોને પતિત ચૂપચાપ નીકળી ગયો. મિત્રોની સોબતે ચડીને એ વ્યસની થઈ ગયો છે. થતાં બચાવવા જોઇએ. આખી દુનિયાને સુધારી નહિ શકાય, પણ જાતને ઘણું સમજાવવા છતાં એની ટેવ છૂટતી નથી. એની ટેવથી અમને શરમ સુધારી શકાશે.
as all-ue-18, Oh God! Reform thy World beginning થોડા વરસમાં કેન્સરની બીમારીથી એનું મૃત્યુ થયું હતું. with me. “હે પરમાત્મા ! જગતને સુધારવાના કાર્યની શરૂઆત તમે મારાથી માણસ વ્યસન તરફ ઘસડાય છે ત્યારે એક વ્યસનથી અટકતું નથી. કરો. એકમાંથી બીજું અને ત્રીજું એમ ચાલે છે.
L. 1 રમણલાલ ચી. શાહ - જૂના વખતનો ટુચકો છે. કોઈ છોકરાની સગાઈ કરવા અંગે એક
આવે છે.'
