________________
આરંભે એ દિવ્ય વિરલ લોકોત્તર વિભૂતિની વંદના સાથે એમના પાવન ચરિત્ર-આલેખનનો પ્રારંભ કરીએ છીએ. મહાન વિભૂતિઓનાં જીવનની ઘટનાઓની માત્ર વિગતો જ આપણે મેળવી શકીએ છીએ. એ ઘટનાઓ પાછળનો મર્મ પામવા માટે તો કોઈ વિશેષ ઊર્ધ્વ ભૂમિકાની આવશ્યકતા રહે છે.
શ્રીમદ્ રાજચંદ્રના કવિત્વ અને આધ્યાત્મિકતાના સંગમતીર્થે આપણે ઊભા રહીએ ત્યારે આપણા હાથની અંજલિમાં એ કાવ્યો માત્ર શબ્દરૂપે મળે છે, પણ એ શબ્દ પાછળ રહેલા કરુણાભર્યા હૃદય અને જ્ઞાનગાંભીર્યયુક્ત વિચારના ગાઢ અનુભવને જાણવાની આપણી ક્ષમતા કેટલી ?
એમના વૈરાગ્યની તીવ્રતા, બોધબીજનું અપૂર્વપણું અને સમ્યગુ જ્ઞાન, સમ્યગુ દર્શન અને સમ્યગુ ચારિત્ર દ્વારા આપણે એમની અધ્યાત્મયાત્રાની ઝાંખી મેળવીએ છીએ. પરંતુ એ આધ્યાત્મિકતાની ગહેરાઈ અને વિશાળતા, એનો વૈભવ અને એની વ્યાપકતા જાણવાની આપણી શક્તિ કેટલી ? વ્યવહારની દુનિયામાં જીવતા અને બાહ્ય પ્રવૃત્તિઓમાં ડૂબેલા માનવીઓ કઈ રીતે તેઓની અપાર શાંતિ, નિષ્કારણ કરુણા કે સત્સંગની અપૂર્વતાનો ખ્યાલ પામી શકે ?
ભૌતિક જગતમાં આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિથી જીવનારા અને સંસારના ભડભડતા દાવાગ્નિમાં બળતા, દાઝતા કે તરફડતા માનવીને કઈ રીતે એમના અલૌકિક સ્વરૂપનો કે એમણે આપેલા આત્મપ્રકાશનો અનુભવ થાય ? એ વિલક્ષણ અનુભવની વ્યાપકતા સીમાબદ્ધ શબ્દોમાં ક્યાંથી પ્રગટ થઈ શકે ?
આથી આ ચરિત્રગાથા તો વિરાટ સૂર્યને બતાવવા માટે થોડાંક કિરણો બતાવીને વાત કરવા જેવી ગણાય છે. નાની ટેકરી બતાવીને હિમાલયનું દર્શન કરાવવા જેવું ગણાય, પરંતુ આ ચરિત્ર-આલેખન પાછળ અમારો મુખ્ય આશય એ રહ્યો છે કે વર્તમાનકાળમાં થોડા જ દાયકા પૂર્વે થયેલા શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીના જીવનને ધર્મજિજ્ઞાસુ, આત્મપિપાસુ કે મુમુક્ષુઓ જાણે, એનો ગંભીર મર્મ થોડોય પામે અને એ રીતે સત્યધર્મનું – મૂળમાર્ગનું – સ્વરૂપ સમજીને સાચી આધ્યાત્મિક દિશા તરફ ગતિ પ્રગતિ કરે.
અલ્પ આયુષ્યકાળ હોવા છતાં એમની પાસેથી એટલું બધું સાંપડ્યું છે કે જેને માટે માનવનું દીર્ધાયુષ પણ ઓછું પડે.
એમની સ્મરણશક્તિ, જાતિસ્મૃતિજ્ઞાન કે અવધાનના પ્રયોગ દ્વારા એમના પૂર્વ સંસ્કારો
