Maundhari Mahavirthi Maleli Hit Shiksha

Author(s): Sunandaben Vohra
Publisher: Sunandaben Vohra

Page 4

પ્રાસંગિક નમ્ર નિવેદન
અનુપમ એવા જૈનશાસનમાં અનાદિકાળથી તીર્થંકરોની પરંપરા દ્વારા અધ્યાત્મ-વિજ્ઞાનનું સાતત્ય જળવાયું છે. વર્તમાન ચોવીશીના ચોવીસ તીર્થંકરોની પૂર્વભવોની શાસ્ત્રોક્ત કથા દ્વારા જગતના જીવોને જ્ઞાન અને સાધનાની ઉત્તમ સામગ્રી પ્રાપ્ત થાય છે. શાસ્ત્રોમાં તીર્થંકરના પવિત્ર જીવનનાં રહસ્યોની જે અદ્ભુત ઘટનાઓ પ્રગટ થઈ છે તે અન્યત્ર મળવી દુર્લભ છે.
એક બાજુ તીર્થંકરોના દુષ્કર ત્યાગ અને વૈરાગ્યની સર્વોત્કૃષ્ટતાથી જીવો આશ્ચર્ય પામે તેવી સહજતા જોવા મળે છે, ત્યારે બીજી બાજુ અત્યંત કરુણા અને નિર્દોષતાનો સ્રોત નિરંતર વહાવીને તીર્થંકરોએ સમસ્ત સૃષ્ટિના ણેકણમાં વાત્સલ્ય, અહિંસા અને પ્રેમ જેવાં શ્રેષ્ઠ તત્ત્વોનું અવર્ણનીય પ્રદાન કર્યું છે.
પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં ચરમ તીર્થંકર ભગવાન મહાવીરની જીવનકથામાંથી ઉદ્ભવેલી વિચારશ્રેણીને આકાર આપવા પ્રયત્ન કર્યો છે, સવિશેષ આ પંચમકાળના આ જીવને-માનવને અર્થાત્ સાધકને કેવળ કથા નહિ પણ તેમાં હિતશિક્ષા મળી રહે તેવો નમ્ર પ્રયાસ કર્યો છે.
તીર્થંકર તરીકે પૂર્ણ શુદ્ધ આત્માપણે પ્રગટ થતાં પહેલાં જીવ કર્મના ધક્કે ચઢીને ચારે ગતિમાં પરિભ્રમણ કરે છે, છતાં એક વાર સ્પર્શેલું આત્મહિત પૂર્ણ સત્યને સાધવા ઉદ્યમી બને છે, તે ભગવાન મહાવીરના કથાપ્રસંગોથી સમજાય છે. મહાપરાક્રમ અને સ્વભુજાબળે સંસારસાગરને તરી જવાનો અદ્ભુત બોધ તેમની અનન્ય સમતા, તપ, ધ્યાન અને મૌન દ્વારા પ્રગટ થાય છે.
ભગવાન મહાવીરની કથા જો આપણામાં વ્યથાનું સંવેદન પેદા કરે તો પરિભ્રમણથી છૂટવાનો ભણકાર પેદા થાય. કથા કથા રહે તો આત્મહિત નહિ થાય, હિતશિક્ષા દ્વારા આત્મહિત સાધવાનું ભાગ્ય આપણને સાંપડ્યું છે.
જોકે તીર્થંકરની વિદ્યમાનતા અપૂર્વબળપ્રેરક હોય છે. તેવો વીર્ષોલ્લાસ આ દુષમકાળમાં ઉત્પન્ન થવો દુર્લભ હોય, છતાં અનુભવી, જ્ઞાનીજનો અતિ પરિશ્રમ કરીને શાસ્ત્રોમાં સન્માર્ગનાં રહસ્યોને કથાપ્રસંગો દ્વારા પુનર્જીવિત
३