________________
a
ssumessness
આત્માને શિખામણ -
પાક
પૂ. મુનિરાજ શ્રી માનતુંગવિજયજી મહારાજ રાજગૃહી
- અને મહવૃદ્ધિ કેમ લાવે છે? આમાં ભૂલ ૨ ચેતન! વિભુ વીરના જગતશ્રેષ્ઠ-શાસ- કયાં અને કેની થાય છે, એટલી તપાસ હ નને આશરે આવ્યું છે, આત્માની અનંતા જીવ! તું કરજે. સંપત્તિને પ્રગટ કરીને, સાચે આનંદ અખંડ પણે મેળવી લેવાય એ ઉદ્યમ કરવાની ઉત્તમ “તું બહુ ધર્માત્મા છે, ધમને થાંભલે તક હાથમાં આવી છે, છતાં તારી પુદગલ છે, ઘણાને ઉધ્ધાર કરનાર છે, ઘણી ઉચ્ચ પરાધીનતા અંશે પણ ઓછી થતી નથી, પણ ઉદારતાવાળે છે, અને સાચા શાસનસેવક દિવસે દિવસે વધતી જાય છે, એમ તને લાગે છે, એવું કહેનારાનાં વચને તને સાંભળવા છે? અનંતાં શરીર મુકયાં. તેમ આ શરીરે ગમે છે કે, તારી આ ભૂલ થાય છે. દેહામુકવાનું છે, એમાં શંકા જેવું નથી, વળી શ્વાસ અને ધનમમત્વ તારામાં ઉમર વધતી આ શરીર રોગનું ઘર છે. પાંચ કરોડ અને જાય, તેમ વિશેષપણે પ્રવેશ કરતા જણાય ઓગણોતેર લાખથી અધિક એટલા રોગે છે? ઉંડી સમજણથી વિચારજે. પરપરિણતિના માનવદેહમાં સત્તારૂપે કાયમ રહે છે, રંગથી આત્માને બચાવવા માટે, ઘણું ઘણું એમાંથી કોઈ પ્રગટપણે દેખાવ દે, ત્યારે ઉચ્ચ વિચારે, હૃદયની સાથે એકમેક કરવા પીડા જણાય છે. અને અવસરે જીવને મૃત્યુને લાયક છે. જીવનભર સુંધી કરેલી ધર્મ ક્રિયાઓ, ભય ઉભો કરી દે છે, આત્મા વ્યાકુળ થાય વ્રત, નિયમે, દાનાદિ પ્રવૃત્તિનું આખરનું ફળ છે, ધમને પહેલે જ ભૂલે છે, આત્મદશા મુક્તિ છે, પણ તાત્કાલિક ફળ, પિતાની મનેસાંભરતી નથી, દેહને સાચવવાના સાધનની વૃત્તિ અને જીવનવ્યવહારની ઉજવળતા ધમાલમાં એ પડી જાય છે કે, જાણે એજ છે. આત્માને તદ્દન જ ભૂલી ગયે હેય, શું આ દશા મટાડવા જેવી નથી? શું આ દશા આવે
હૈયાના તારને ઝણઝણાવવા, આત્માને
ઓળખવા અહોનિશ ચિંતન કરવું. પરમાત્માના ત્યારે વિશેષ જાગતા રહેવા જેવું નથી?
અને આપણા આત્મા વચ્ચે શું ફરક છે, શું જીવનના અંત સુધી કઈ પણ અને એ નીકળી શકે એમ છે કે નહિ? શારીરિક કે માનસિક આપત્તિ સર્વથા ન એનું ખૂબ મંથન કરવું. આ બધી વાતે આવે, એવું પુન્ય લઈને આ ભવમાં આવ્યા તને વિચારવા જેવી લાગે છે કે નહિ? છીએ.? શું આ દેહ આપણે રાખે રહેવાને બાહ્ય છાયાથી, એઘદ્રષ્ટિએ, લેકને નજર છે? આપણે ધારીએ તે પ્રમાણે જ આ નશ્વર સામે રાખીને, કરેલી ધર્મપ્રવૃત્તિ આત્માના દેહ પાસેથી કામ લઈ શકીએ તેમ છીએ? અંતર મલને કાપવા કેટલા પ્રમાણમાં સમર્થ શરીર ઉપર આવેલી આફત જીવને વૈરાગ્ય થઈ શકી છે, એને મેળ મેળવવાની પુરસદ અને મમત્વત્યાગ લાવવાના બદલે, વિહવળતા લેવી છે કે કેમ?
