________________
શાસનનો દોર
–શ્રી સુંદરલાલ ચુનીલાલ M. A જગતની સર્વ શ્રેષ્ઠ સંસ્કૃતિ પર જ્યારે જીવનની એકે એક આંટીઘૂંટીને ઉકેલતે, રાજઘા થાય છે, અગર સૂત્રધારની ઉપેક્ષાવૃત્તિથી કીય ક્ષેત્રમાં પણ ઘુમતે-પારલૌકિક પ્રશ્નને સંસ્કૃતિમાં સ્વયં મંદતા આવે છે, ત્યારે પણ અપૂર્વ સરળતાથી ઉકેલ કરે છે. જગત પર જડવાદનું જોર વધે છે અને વધતાં આવા ઉરચ પ્રકારના સર્વ કલ્યાણકારક વધતાં સર્વ શ્રેષ્ઠ સંસ્કૃતિના કેંદ્રભૂત પ્રદેશ અધ્યાત્મવાદને જ્યારથી ભારતવર્ષમાં ગૌણ પર પણ તેની સત્તા ઓર જામતી જાય છે, બનાવાયો અને છેવટના વર્ષોમાં શબ્દની જાળમાં અને તે એટલે સુધી કે, તેવી કોઈ સંસ્કૃતિ એને આવરી લેવામાં આવ્યો, સત્ય-અહિંસા જીવન્ત છે, હયાત છે, એને ખ્યાલ પણ સાચા સંયમની શાબ્દિક સામ્યતા વડે, સ્વતંત્રતા અને સ્વરૂપે ગણશીની વિરલ વ્યકિતઓને જ હોય મુક્તિ શબ્દ વડે–એને દાટી દેવાના પ્રયાસો છે; આવી પરિસ્થિતિમાંથી પરિણામ એ જન્મ પૂરજોશમાં થયા-ઈરાદાપૂર્વક કે વગર ઈરાદે. છે કે, જગત વિનાશને પંથે દોરવાય છે, અને ત્યારથી ભારતની દુર્દશા કેવી થઈ રહી જગતભરમાં તે ઠીક પરંતુ સંસ્કૃતિના જનક છે એ પ્રત્યક્ષ છે અને આજ પરિસ્થિતિ ચાલુ પ્રદેશોમાં પણ અશાંતિ–વૈરવૃત્તિ રકતપાત અને રહેતે કેવી દુર્દશા થશે એની વિચારકલ્પના શેષણનીતિ સર્જાય છે.
કે ચિત્રકલ્પના સમજુ અને શાણું હૃદયને આજના વિજ્ઞાનયુગને નામે ઓળખાતા કંપ ઉપજાવે છે; જ્ઞાનતંતુઓને થંભાવી દે છે. પ્રચંડ જડવાદના યુગમાં પણ શાંતિની સર્જક પરંતુ આ સઘળીએ વિષમ પરિસ્થિતિમાં તરીકે સર્વતોમુખી કબુલ કરાએલી આર્ય- જૈન સમાજે-જૈન સમાજના સૂત્રધારે–ગૃહી સંસ્કૃતિના મુગટમણિ સમ જૈન સંસ્કૃતિ કે ત્યાગી એ શાસનના સિપાઈ હોવાને દાવો
જ્યારથી ભારતવર્ષમાં પોતાનું અગ્રસ્થાન કરનારાઓએ શું કર્યું ? કેટલું કર્યું ? અને ગુમાવતી ગઈ અગર તે સીધા યા આડકતરા કઈ પદ્ધતિ અખત્યાર કરી એને કાંઈ હિસાબ, પ્રયત્નો દ્વારા તેનું સ્થાન ખસેડવાને માર્ગ સરવૈયું-પરિણામ કે સફળતા-નિષ્ફળતાનું કાંઈ ગ્રહણ કરવામાં આવ્યું ત્યારથી ભારતવર્ષમાં માપ નીકળે ખડું કે? અને કદાચ કોઈ નિષ્ણશું રાજકીય કે શું સામાજિક, શું ધામિક કે
ક્ષપાત ન્યાયયુક્ત માપ કાઢે તે આપણે શું વ્યવહારિક દરેક બાબતમાં ઘરના અને આજના જૈન સમાજ ઉન્નત મસ્તકે હર્ષારવ બહારના ફટકા પડતા જ આવ્યા છે. કરી શકે ખરો કે? જગતભરના શાસને
જૈન સંસ્કૃતિની પરમ વિશિષ્ટતા એ તેને ધર્મો–મઝહબ અને માર્ગોમાં સાચું પ્રમાણ અધ્યાત્મવાદ છે. એ અધ્યાત્મવાદ એટલે યુક્ત સર્વશ્રેષ્ઠત્વ ધારણ કરનાર જૈન શાસનના સૌ કોઈ પિત–પોતાની કક્ષાએ આચરી શકે, રક્ષક અને અનુયાયી તરીકેને ગૌરવપૂર્વક અમલમાં મૂકી શકે એવા પરમ શાંતિને દાવો કરનાર જૈન સમાજની જ આપણે વિચામાર્ગ. વ્યવહાર જીવનને સ્પર્શતે અને તદ્દન રણ કરી રહ્યા છીએ. જેઓ શાસનને છેહ નીચલા થરથી તે ઠેઠ ઉ૫લા થર સુધીનાને દેનારા હોય, શાસનને નામે સિદ્ધાંતનું ખૂન જીવન ધ્યેયના માર્ગે દોરતે આ અધ્યાત્મવાદ કરનારા હેય-પવિત્ર સિદ્ધાંતને નામે અશ્રદ્ધા
