Jain Sahityana Kavya Prakaro Swaroop ane Samiksha

Author(s): Kavin Shah
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad

Page 372

પ્રકરણ-૭
૩૫૩
I ||
૧
||
સિદ્ધારથ સુત વંદીએ જગ દીપક જિનરાજ, વસ્તુતત્વ સવિ જાણીએ જસ આગમથી આમ. સંગતિ સકલ નયે કરી જુગતિયોગ શુદ્ધબોધ, ધન્ય જિનશાસન જગ જ્યો જિહાં નહીં કિશોવિરોધ.
| ૫ | પ્રથમ કાળ વિશે કવિના શબ્દો છે. (૧૩)
શ્રી જિનશાસન જગ જયકારી સ્યાદ્વાદ શુદ્ધ રૂપરે, નય એકાંત મિથ્યાત્વ નિવારણ અકલ અભંગ અનુપરે શ્રી. ૧ કાલ ગર્ભ ઘરે જગ વનિતા કાલે જનમે પૂતરે, કાલે બોલે કાલે ચાલે કાલે જાલે ઘર સૂત રે. શ્રી.
| ૩ | સ્વભાવ વિશે કવિ જણાવે છે કે (ગા - ૭)
મચ્છ તુંબ જલમાં તરેજી બૂડે કાગ પાષાણ, પંખિજાત ગયણે ફિરેજી ઈણિપરે સયલ વિત્રાણ.
| ૭ || નિયતિનું ઉદાહરણ જોઈએ તો (ગા - ૮)
આહેડી નાગ ડયોજી બાણ લાગ્યો સીંચાણ,
કોકૂહો ઉડી ગયો જી જુઓ જુઓ નિયતિ પ્રમાણ રે. || ૮ || પૂર્વકર્મ વિશે કવિ જણાવે છે કે ( ગા - ૩)
કરમ નિયતિ તે અનુસરે એ જેહમાં શક્તિ ન હોય તો, દેઉલ વાઘ મુખે પંખીયાએ પિઉ પેસંતા જોય તો.
૩ || ઉદ્યમનો મહિમા દર્શાવતી પંક્તિ જોઈએતો. (ગા - ૪)
તે તુ સ્વભાવે પટ ઉપજાવે કાલ ક્રમે રે વણાએ,
ભવિતવ્યતા હોય તો નિપજે નહીં તો વિધન ઘણાએ રે.સ. | ૪ || છઠ્ઠી ઢાળમાં કવિના શબ્દો છે.
વર્ધમાન જિન ઈશિ પરે વિનવે, શાસન નાયક ગાયો,
સંઘ સકલ સુખ હોયે જેહમાં, સ્યાદ્વાદ રસ પામો રે. પ્રાણી. | ૮ કાર્યસિદ્ધિ માટે આ પાંચ કારણ મુખ્ય અથવા ગૌણ પણે રહેલાં છે. સંદર્ભ: - સજ્જન સન્મિત્ર – (પા - ૧૯૭)
૨૯. સૂડ
પ્રાકૃત પિંગલમ ગ્રંથમાં સૂડ (શૂલ) એ નામનો માત્રા મેળ છંદ છે તેવો ઉલ્લેખ મળે છે. તે આનંદ વસ્તુ છંદનો એક પ્રકાર છે. તેમાં ૧૬ ગુર, પ૮ લઘુ મળીને ૭૪ વર્ણ હોય છે. તેની ૯૦ માત્રા છે.