Book Title: Jain Sahitya aur Itihas
Author(s): Nathuram Premi
Publisher: Hindi Granthratna Karyalaya

View full book text
Previous | Next

Page 596
________________ परिशिष्ट [ लेखों के छप चुकनेपर कुछ नई बातें मालूम हुई हैं, जो यहाँ क्रमशः दे दी जाता हैं। लोकविभाग और तिलोयपण्णत्ति ( पृ० १-२२ ) १-नागहस्ति और आर्यमंक्षु गुणधरके साक्षात् शिष्य नहीं थे आचार्य इन्द्रनन्दिने अपने श्रुतावतारके १५२-५४ पद्योंमें स्पष्ट लिखा है कि गुणधर आचार्यने अपने कषाय-प्राभृतको नागहस्ति और आर्यमंक्षुके लिए पन्द्रह महा अधिकारोंमें विभाजित करके व्याख्यान किया । अर्थात् उनके कथनानुसार नागहस्ति और आर्यभक्षुका गुणधर आचार्यसे साक्षात् परिचय था और यतिवृषभ उनके साक्षात् शिष्य थे । परन्तु जयधवला टीकामें एक जगह बतलाया है कि नागहस्ति और आर्यक्षुको गुणधर आचार्यसे साक्षात्में नहीं किन्तु परम्परासे कषाय-प्राभृतका ज्ञान प्राप्त हुआ। अतएव यहाँ उसका उल्लेख कर देना आवश्यक प्रतीत होता है.__“ वड्डमाणजिशिंदे णिव्वाणं गदे पुणो ६८३ एत्तिएसु वासेसु अइकंतेसु एदम्हि भरहखेत्ते सव्वे आइरिया सव्वेसिमंगपुव्वाणमेगदेसधारया जादा । तदो अंगपुव्वाणमेगदेसो चेव आइरियपरंपराए आगंतूण गुणहराइरियं संपत्तं । पुणो तेण गुणहरभडारएण णाणपवाद-पंचमपुव्व-दसमवत्थु-तदियकसायपाहुडमण्णवपारएण गंथवोच्छेदभएण वच्छलपरवसिकयाहेयएण एवं पेज्जदोसपाहुडं सोलसपदसहस्सपरिमाणं होतं असीदिमदमेत्तगाहाहिं उवसंहारिदं । पुणो ताओ चेव सुत्तगाहाओ आइरियपरंपराए आगच्छमाणाओ अज्जमखु-णागहत्थीण पत्ताआ। पुणो तेसिं दोण्हं पि पादमूले असीदिसदगाहाणं गुणहरमुहकमलविणिग्गयाणमत्थं सम्म सोऊण जयिवसहभडारएण पवयणवच्छलेण चुण्णिसुत्तं कयं ।” रेखांकित वाक्यका शब्दार्थ यह है कि फिर वे ही सूत्र-गाथायें जो आचार्य परम्परासे चली आई थीं आर्य मंखु और नागहस्तिको प्राप्त हुई ।

Loading...

Page Navigation
1 ... 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650