________________
ધર્મે વિચાર.
તીર્થકર નામકર્મ ભેગવ્યા વિના મુક્તિ હેય નહિ અને તે કમને ધર્મદેશના દેવા દ્વારાજ ભેગવી શકાય. તેમજ ધર્મ દેશના પણ અરિહંત મહારાજા સમવસરણમાં મસ્યા વિના આપી શકે જ નહિ. એટલે તીર્થકર નામકર્મને ભેગવવામાં કારણ હેવાથી અરિહંત મહારાજા-સ્વનિમિત્તે કરેલા સમવસરણમાં પણ બેસી શકે. એમ પિંડવિશુદ્ધગ્રંથની અવસૂરિમાં કહેલ છે. વલી આ સમવસરણની રચના પણ-જે
સ્થળે પહેલાં કઈ પણ વખત સમવસરણું ન થયું હોય. તે સ્થળે અને જ્યાં ઈન્દ્ર વગેરે મહઢિક દેવ પ્રભુને વંદન કરવા આવે તે સ્થળે અવશ્ય થાય. એમ સમવસરણ સ્તવમાં કહેલું છે. એ પ્રમાણે અગ્યાર અતિશયો પૈકી પહેલા અતિશયનું સ્વરૂપ જણાવ્યું
વચનાતિશય–ઉપર જણાવેલા સ્વરૂપવાલા સમવસરણુમાં બેસીને અરિહંત મહારાજા-પાંત્રીશ ગુણોથી શોભાયમાન અર્ધમાગધી ભાષામાં દેશના આપે છે. ભગવંતની ભાષા અર્ધમાગધી છે. છતાં પણ આ બીજા અતિશયના પ્રભાવથી એટલે વચનાતિશયના પ્રભાવથી તે (અર્ધમાગધી) ભાષામાં આપેલી દેશના દરેક જીવ પોતપોતાની ભાષામાં સમજી શકે છે. જેમ વરસાદનું પાણી જેવા સ્થાનમાં પડે તેવા સ્થાનરૂપે પરિણમે તેવી રીતે ભગવંતની વાણી જે જીવ સાંભળે તે જીવ પોતાની ભાષામાં તરત સમજી જાય–આ દેશના સાંભળતાં ભૂખ અને તરસ પણ યાદ નથી આવતી–તથા એજ વચનાતિસયના પ્રભાવથી
જન પ્રમાણ ક્ષેત્રમાં બેઠેલા સર્વજીવો એક સરખી રીતે પ્રભુની દેશના સાંભળી શકે છે.
(અપૂર્ણ).
કે ધમ્ય વિચાર
લેખક–ઉપાધ્યાય શ્રી સિદ્ધિમુનિજી.
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૫૦ થી અનુસંધાન) સ્ત્રી અને પુરૂષના આખા જીવનમાં ક્યા ક્યી જરૂર પડશે અથવા સંભવ હશે એ ખ્યાલમાં રાખીને જ તેના લાગતાવળગતાઓએ તેઓના જીવનને આગળ વધારવું જોઈએ. બાલક સમાજહિતની કે ત્યાગમય ધર્મની જીદગી ગાળશે, અવિવાહિત જીંદગી તે પસંદ કરશે કે વિવાહિત જીવન પસાર કરશે, એ તેને માટે હાલથી જ નકી કેમ કરી શકાય? માત્ર તે સ્થિતિમાં તેની આજીવિકા નભાવવાનું બેલ હાલ ઉત્પન્ન ન કરી શકાય, પણ તેવું બલ ઉત્પન્ન કરી શકાય ( તેવી ભૂમિકા તે તૈયાર કરી શકાય. “જેવા વાગે તેવા દેવાશે” ની બીજ ભૂત નક્તિ તે જરૂર ઊભી કરવી જ જોઈએ.
