________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહાવીરસ્વામીના ‘ત્રિદંડી' તરીકેના સાત ભવો
પ્રો. હીરાલાલ કાપડિયા એમ. એ શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામીના મુખ્ય ૨૭ (૮) એ વેત અને જીર્ણ વસ્ત્ર ધારણ કરેલા ભવો ગણાવાય છે. તેમાં નયસાર એ એમને પ્રથમ મહર્ષિઓ (ક્રોધાદિ) કપાયોથી મુક્ત છે, જ્યારે ભવ છે અને એ ભવમાં એમને સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ હું તો કયાથી મુક્ત નથી વાતે મારાં વસ્ત્ર કષાય થઈ હોઈ એ ભવ ગણનાપાત્ર છે. એમને બીજે રંગવાળા હા. ભવ સૌમ ' દેવલોકમાં દેવ તરીકે છે. એમને (ક) જળનો આરંભ ઘણુ ઓને ઉપમર્દક ત્રીજે ભવ મરીચિ તરીકે છે. એ ભવમાં જૈન હોઈ એ આરંભ એમણે ત્યજી દીધું છે જ્યારે મને શ્રમણત્વ સ્વીકાર્યા બાદ એની દુષ્કરતાને પહેાંચી પરિમિત જળ વડે સ્નાન અને પાન હે. વળાતું નથી એમ જણાતાં એ ત્રિદડી' બન્યા.
આ પ્રમાણે વિચારીને લિંગના નિર્વાહ માટે આ સંબંધમાં “ કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચન્દ્રસૂરિએ ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિત્ર (પર્વ ૧૦, સર્ગ ૧,
મરીચિ પરિવ્રાજક બન્યા. મરીચિ આયુષ્ય પૂર્ણ શ્લોક ૩૬-૪૨)માં નીચે મુજબનું કથન રજૂ
થતાં “ બ્રહ્મલકમાં દેવ તરીકે ઉત્પન્ન થયા ત્યંથી એવીને એઓ કૌશિક બ્રાહ્મણ તરીકે અવતર્યા અને
ઉપર “ ત્રિદંડી' બન્યા. () શ્રમણે (મને દંડ, કાયદંડ અને વચન દંડ એમ) ત્રણ દંડેથી વિરમેલા છે. જ્યારે હું તે
પછી અનેક ભવો કર્યા બાદ એઓ પુષ્પમિત્ર એ દડાથી જિતાયેલો છું વાસ્તુ મા લાંછન બ્રાહ્મણ તરીકે જમ્યા અને એ ભવમાં એ ત્રિદંડી” હા.
* ત્રિદંડી” બન્યા. (૨) એ શ્રમણ કેશને લેચ કરવા વડે “મુંડ' મૃત્યુ થતાં એઓ “સૌધર્મ' દેવલોકમાં ઉત્પન્ન છે તે હું સુર યાને અસ્ત્ર વડે મુંડ બનું અને થયા. ત્યાંથી એવી અન્યદ્યોત બ્રાહ્મણું તરીકે શિખા ધારણ કરું.
અવતર્યા અને બે ત્રિદંડી ” બન્યા. (૩) એ મહાવ્રતધારી છે તે હું અણુવ્રત- એઓ આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં ઐશાન દેવલોકમાં ધારી બનું.
ઉત્પન્ન થયા અને ત્યાંથી ચવી અગ્નિભૂતિ બ્રાહ્મણ (૪) એ મુનિએ નિકિચન યાને પરિગ્રહથી તરીકે અવતરી કાલાંતરે " ત્રિદંડી ” બન્યા. રહિત છે તો હું મુદ્રિકા વગેરે રાખું.
મૃત્યુ બાદ એ “સનત્કુમાર ”માં દેવ થયા. = (૫) એ મોહથી રહિત છે જ્યારે હું તો ત્યાંથી એવી ભારદ્વાજ દ્વિજ તરીકે ઉત્પન્ન થયા મેહથી આચ્છાદિત છું. વાસ્તે છત્ર રાખું. અને એ ભવમાં પણ “ત્રિદંડી' બન્યા.
(૬) એ 'મહર્ષિઓ જેડા પહેર્યા વિના સંચરે અવસાન થતાં “માહેન્દ્ર’ કપમાં દેવ થયા. છે તે પગના રક્ષણાર્થે હું જોડા પહેરું.
ત્યાંથી રચવી ભવભ્રમણ કરી સ્થાવર દ્વિજ થયા (૭) એઓ શીલ વડે સુગંધી છે, જ્યારે હું અને આગળ ઉપર “ ત્રિદંડી” બન્યા. તો શીલ વડે તેવો નથી. વાતે સુંગધ માટે મને ' આ પછી એઓ લાંબે ગાળે મોક્ષે ગયા એ ચંદનનું તિલક ઈત્યાદિ હે.
દરમ્યાનના કોઈ પણ ભવમાં ત્રિદંડી બન્યા નથી.
For Private And Personal Use Only
