Jain Dharm Prakash 1963 Pustak 079 Ank 06 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 6

જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ચત્ર-વેરાખ
પણ પ્રાણી ભારે આંચકા ખાય છે, ભારે વેદના “આ જીવનને લાભ મેળવવો હોય તો એની અનુભવે છે અને ઘણી વાર ત્યાગ કરવા છતાં પાછા સુખ સગવડની વડછામાં ગૂંચવાઈ ન જતાં એ વિશ્વને બેટી પડે છે અને અંતરના વિકારને વશ આખા સંસારને પરભાવ રમણતા જે ગણે. જે થઈ જાય છે. ત્યાગ કરવામાં આંતર વિચારણા અને એમાં રાચવામાં પોતાને અધ:પાત સમજે અને જે દ્રઢ નિર્ણય ખૂબ કામ કરે છે. પૂર્વકાળમાં નરસિંહ એનાથી ઉપરવટ જઈ આત્માને ઓળખે, પોતાનું રાજા થઈ ગયા અને તેને પુત્ર નરવિક્રમ છે. ખરું અને સ્થાયી શું છે તે જાણે, સ્વ અને રીયને તેમણે પોતાની અનગળ લક્ષ્મી, માટે રાજ-વૈભવ એળખી તેને પકડી લે અને બાકીને સર્વ બાઘ અને ભારે ઐશ્વર્યને આદર્શ ત્યાગ કર્યો અને ભાવ છે, પરભાવ છે, રખડપાર કરાવનાર કાંડવાનાં ત્યાગ કર્યા પછી તેની સામે નજર પણ ન નાખી નીર છે એમ સમજી એનાથી દૂર થઈ જાય એ તેવા પણ દાખલાઓ છે. ચક્રવતી અને તીર્થકરે પિતાનું જીવને સફળ કરે છે, સાથને માર્ગે આવી પિતાનો પૈભવ છેડી ભિક્ષકપણું એવા રણને જાય છે અને અંતે આ સર્વ રખડપાટાથી પર થઈ લઇને જ સ્વીકારે છે, ત્યારે ત્યાગના વિચારથી થર- અનંત આનંદમાં રમણ કરે છે.” થરનારા અને ત્યાગની કપનાથી ડરનારા અને ત્યાગના નિર્ણય પછી પાછા મેહમાં પડી જનારા નંદિનું
અત્રે મહારાજા નંદને સવાલ કર્યો “મરાજ ! જેવાના પણ દાખલા છે. ત્યાગ એ મહાન ચીજ છે,
આપે ઉપદેશ દરમ્યાન નરસિંહ રાજા અને નરખૂબ વિચારણા માગે છે અને સ્વીકાર કર્યા પછી
વિક્રમનાં નામે આપ્યાં તેમની હકીકત કૃપા કરીને ચીવટ અને નિશ્ચય બળને અપેક્ષે છે.
જણાવો. એનો રાજવૈભવ કેવો હતો, એમ ભેગે
ભગવાને ત્યાગ કેવી રીતે કર્યું, ત્યાગ કર્યા પછી અને ત્યાગમાં પણ અંતરનાં તેજ ચીવટ અને
કેવી રીતે તેને ભજવ્યું અને આપે જેને તેમને ખૂબ વિચારણાની જરૂર પડે છે. કેટલીક વાર બાહ્ય
આદર્શ ત્યાગ કહ્યો તે કેવા પ્રકારનો હતો તે ફક્ત ત્યાન હોય, પણ અંદરથી વિષય કાર્યો અને વિકાર
વિગતવાર જણાવવા કૃપા કરે.” કે દુર્બાન પર કાબૂ આવેલ હોતો નથી. આ બાહ્ય ત્યાગ મહાન સર્વસ્વ ત્યાગનું કારણ હોવાથી કાઢી વિચક્ષણ ગુરૂ મહારાજ આચાર્યવય પકિલાનાખવા જેવો નથી, પણ હું તમારી પાસે જે ત્યાગની ચાયે રાજા નંદનની ગ્યતા જાણી તેની પાસે વાત કરી રહ્યો છું તે બાહ્ય વસ્તુના ત્યાગ ઉપરાંત નરસિહ રાજા અને તેના પુત્ર નરવિક્રમનું ચરિત્ર અંતરના ત્યાગની વાત છે અને મુખ્યતા મનોવિકાર વિગતવાર કહેવાનું શરૂ કર્યું". આચાર્ય મહારાજને પરના ત્યાગને જ છે. જ્યાં સુધી ઈ વિશેના વિશે થયું કે નંદન રાજાની પરિણતિ કુણી થઈ છે અને જોર કરતા હય, જ્યાં સુધી માનાપમાનની પરિણતિ અત્યારે તેની પાછળ પ્રયત્ન કરવામાં આવશે તે કે લેભ વૃત્તિ પર વિજય ન મળ્યો હોય, જ્યાં સુધી કદાચ તે રાધાવેધ સાધી શકશે, એના જીવનની અંદરથી નિર્ભયતા કેળવી ન હોય અને જ્યાં સુધી
સફળતા કરી લેશે અને પોતાની સાથે સન્મુખતાની ધ. દંભ, ઈર્ષા, અસૂયા, શોક કે કંટાળાને સ્થાન યોગ્યતા સિદ્ધ કરી બતાવશે એટલે એણે નરસિંહ હોય ત્યાં સુધી સાચે ત્યાગ જામ્યો નથી એમ અને નર વિક્રમની આખી હકીકત ચરિત્રના રૂપમાં સમજવું. અને એ ત્યાગ કરવામાં આવે ત્યારે રજૂ કરી.
(ચાલુ) અંદરથી જે આનંદ થાય છે તેને મહિમા અપર, પાર છે, એની શાંતિ અનુપમેય છે, એની ભવ્યતા સ્વ. મેતીચંદ ગીરધરલાલ કાપડિયા (મૌક્તિક) મહાન અને ભારી છે.