________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૨૫૮
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
( ભાદ્રપદ
વાણી તેા જેણે જાણી તેણે જ જાણી છે. ‘ જિનેશ્વરતણી વાણી જાણી તેણે જાણી છે.’ અને તેવા પ્રકારે જૈનદર્શનની અપૂર્વ પ્રભાવના કરનારા મેાક્ષમાળા ગ્રંથમાં ‘ જિનેશ્વરની વાણી” ની મુક્તકૐ પ્રશંસા કરતાં શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ અનન્ય ભાવથી સ’ગીત કર્યું" છે:“ અનંત અતંત ભાવ ભેદથી ભરેલી ભલી, અનંત અનંત નય નિક્ષેપે વ્યાખ્યાની છે;
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સકલ જગતહિતકારિણી હારિણી મેાહ, તારિણી ભવાબ્ધિ મેાક્ષચારિણી પ્રમાણી છે.. ઉપમા આપ્યાની જેતે તમા રાખવી તે વ્યર્થ, આપવાથી નિજ મતિ મપાઇ મે' માની છે; અહા ! રાયચંદ્ર ખાલ ખ્યાલ નથી પામતા એ, જિનેશ્વરતણી વાણી જાણી તેણે જાણી છે. ” શ્રીમદ્ રાજચદ્રજી પ્રવચનવાણીની પ્રપ્તિ થાય, તો દેષ ટળે તે દૃષ્ટિ ખૂલે એમ ઉપરમાં કહ્યું, તે આ પ્રવચનવાણીની પ્રાપ્તિ પણ ક્રમ થાય? તે માટેની પરમ અ'ગ'ભીર કારણુપરંપરા ભક્તકવિ આનંદંધનજી ઉપન્યાસ કરે છે:~
પરિચય પાતક ભ્રાંતક સાધુપુ રે, અકુશલ અપચય ચેત; ગ્રંથ અધ્યાતમ શ્રવણું મનન કરી રે, પરિશીલન નય દુત...
સંભવ દેવ તે ધ્રુર સેવા સેવે રે. ૪
અર્થ:—પાતકને પાપનેા ધાત-નાશ કરનાર એવા પાતકભ્રાતક સાધુ સાથે પરિચય, અકુશલ-અશુભ ભાવના અપચયવાળુ ( ક્ષીણુ મલવાળુ) ચિત્ત, અને અધ્યાત્મ ગ્રંથનુ શ્રવણુ–મનન કરી તેનુ' નય-હેતુપૂર્વક પરિશીલન,( આમ કારણપર’પરા છે ).
વિવેચન
અત્રે પ્રવચનપ્રાપ્તિમાં કારણભૂત ત્રણ સંકલનાબદ્ધ કારણના ઉલ્લેખ છે: (૧) પાતકધાતક સાધુને પરિચય, (ર) ક્ષીણુ મલવાળુ` ચિત્ત, (૩) અધ્યાત્મ ગ્રંથના શ્રવણુ–મનનાદિ, આ અનુક્રમે વિચાર કરીએ.
- પરિચય પાતક ધાતક સાધુશ્ ,
પાતકતા–પાપનો ઘાત-નાશ કરે, પાપ-દેખતે હણી નાંખે એવા સાધુ-પુરુષને પરિચય થાય તેા પ્રવચનવાણીની પ્રાપ્તિ થાય. પ્રાપ્ત હોય તેની પાસેથી પ્રાપ્તિ થાય. ઐશ્વર્ય વંત હાય તે દાાિ ફેડે “ કૂવામાં હાય તે। હવાડામાં આવે' જેને પ્રવચનનાણી પ્રાપ્ત ઢાય અર્થાત્ આત્મપરિણામ પામી હ્રાય, એવા · પ્રાપ્ત · પરિત ભાવિતામાં સાધુપુરુષ જ તેની પ્રાપ્તિમાં અ.સ ગણાય. સાધુ કાણુ ? અને કેવા હોય ? તે વિચારવા મેગ્ય છે. સાધુના કપડાં પહેર્યાં, દ્રવ્ય ત્રિંગ ધારણ કર્યું, એટલે સાધુ બની ગયા એમ નહં, પણ આદર્શ` સાધુ ગુસ'પન્ન હોય તે સાધુ, જેના આત્મા સાધુત્વગુણે ભૂષિત હોય તે સાધુ, સમ્યગ્દર્શનજ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ મેક્ષમાંå સમ્યપણે સાધે તે સાધુ, જે આત્મજ્ઞાની તે ખરેખરા આત્મા રામી હોય તે સાધુ, એ વાર્તા સ્પષ્ટ સમજી લેવા યોગ્ય છે. અત્રે આવા ભાવસાધુ જ મુખ્યપણે વિક્ષિત છે. ‘ આતમજ્ઞાની શ્રમણુ કહાવે, ખીજા તા દ્રલિ'ગી ૨' તેમજ
For Private And Personal Use Only
