________________
જગત્પિતા જગડુશાહુ અને અનુકંપાદાન
લેખક—આચાય શ્રી વિજયપદ્મસૂરિજી
અવિચ્છિન્ન પ્રભાવશાલી ત્રિકાલાબાધિત .શ્રી જૈનેન્દ્ર શાસન અનુપમ લેાકેાત્તર છે. કારણ તેના પ્રભાવ હાલ પણ સર્વાંત્ર અસ્ખલિતપણે પ્રસરી રહ્યો છે. પરમ પુણ્યાય હાય તા જ તે મળી શકે છે. તેમાં પણ પરમ ઉલ્લાસથી તેની નિર્મૂલ આરાધના કરનાર પ્રબલ પુણ્યશાલી ભવ્ય જીવા વિરલા જ હાય છે. દાન-શીલ-તપ વગેરેની આરાધના કરનારા ભવ્ય જીવેામાં અનુક’પાદાનના પ્રસ ંગે શ્રી ઉપદેશસાર વગેરે ગ્ર ંથૈામાં જગડુ શ્રાવકનું દૃષ્ટાંત જણાવ્યુ છે. જો કે ઉપદેશતરંગિણી, ચતુવતિ પ્રબંધ, ઉપદેશપ્રાસાદ, પ્રશ્નધચિંતામણિ વગેરે ગ્રંથામાં અનુક ંપાદાનના પ્રસ ંગે જગડુ શ્રાવક સિવાયના ખીજા પણ ઘણાં દૃષ્ટાંતા વળ્યા છે; છતાં પ્રતિકૂલ સંજોગામાં પૂર્વ ભવની પુણ્યાથી મળેલી લક્ષ્મીની મેહ જાળમાં ન ક્રૂસાતાં ભયંકર દુકાળ જેવા પ્રસ ંગે તેણે ઉદારતા વાપરી જે અનુક ંપાદન દીધું તે ઘણી જ હૃદ કરી કહેવાય. જગસ્ફૂશાહ જ્યારે પૂર્વે સાધારણ સ્થિતિમાં હતા ત્યારે ન મુઝાતા ધૈય રાખી નિલ ભાવે કાયાથી ધર્માંરાધન કરતા હતા. જ્યારે ધનવંત થયા ત્યારે અહંકારી ન ચર્તા લક્ષ્મીની ચપલતા સમજીને છૂટે હાથે સુપાત્રદાનની માફક અનુકંપાદાન તરફ દ્રવ્યાદિના વિચાર કરી વધારે લક્ષ્ય રાખતા હતા. તેમનુ જીવનચરિત્ર વાંચતાં ઑટલીક જાણુવા જેવી ખીના ભવ્ય જીવાને ખાધદાયક જાણી, નીચે પ્રમાણે જણાવું છું.
૧-જગ ુ શ્રાવકે દુકાળમાં જુદા જુદા સ્થળે ૧૧૨ સદાવ્રત માંધ્યાં, તેમાં પાંચ લાખ માસા જમતા હતા!
૨-તેણે તે જ દુકાળમાં પાટણના રાજા વિસલદેવને ૮૦૦૦ હજાર મૂડા ધાન્ય અને સિ ંધના રાજા હમીરને ૧૨૦૦૦ હજાર મૂડા અનાજ આપ્યું.
૩-ગિજનીના સુલતાન જગ ુ પાસે માગવા આવતાં જગડૂશાહ તેની સામે ગયા. તેને સુલ્તાને પૂછ્યું' કેતુ' કાણુ ? જવાબમાં જગડૂએ કહ્યું કે હું જગડૂ, · સુલ્તાને કહ્યું કે-તું દાન આપે છે, તેથી ખરેખર જગત્પતા કહેવાય છે, તે વ્યાજખી છે. અવસરે તેણે અનાજ માગ્યું. ત્યારે જગડુએ કહ્યું કે ઠીક. પણ અનાજના કાડ઼ાર ઉપર લખ્યુ` હતુ` કેઅનાજ નિર્ધનને આપવુ. આ અક્ષર વાંચીને સુલતાને કહ્યું કે હું જાઉં છુ, કારણુ કે રકતે દેવા માટે જે અનાજ હાય, તે લેવાની મારી પૃચ્છા થતી નથી. સુલ્તાનના આવા વેણુ સાંભળીને ૨'કને દાન દેવાના કાઠાર સિવાયના બીજા કાઠારામાંથી ૨૧૦૦૦ હજાર સૂડા અનાજ આપ્યું. કહ્યું છે—
આઠે હજાર જ વીશલને, બાર હજાર હુમીર ! એકવીશ સુલ્તાનને, આપે જગડૂવીર । ૧ ।।
ઉજ્જૈનના રાજા મદનવર્માને ૧૮ હાર મૂંડા, દિલ્હીના રાજા મેાજઉદ્દીનને ૨૧૦૦૦ મૂંડા, કાઠીનરેશ પ્રતાપસિંહને ૩૨ હજાર મૂડા, ક ́ધાર દેશના રાજાને ૧૬ હજાર મૂડા +( ૧૬૨ )y=
