________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
દૂરથી નમસ્કાર કરવાનું મન થાય તેમ છે. કેમકે એવી સ્થળ વસ્તુએ તે કોઈ વળત સ્થિર રહેતી નથી, લાંબે વખત ટકતી નથી. ત્યારે એવી ઠેકાણા વગરની અને પાતાના તાબા ખડ્ડાની વસ્તુઓ ઉપર કાયમના સુખને ચાલ બાંધી આખી જીવનનાકાં તેના આધારે ચલાવવી અને પછી તેના વિનાશ વખતે વિવાસણા કરવી એ તે! અમસ્તુનું કર્તવ્ય હાય નહિ. તેથી સિદ્ધ એ થયું કે એવી વસ્તુ ન મળે ત્યાં સુધીજ સુખ હોય છે, માન્યતામાં માનેલું સુખ વસ્તુ મળે એટલે નરમ પડી જાય છે, હાય છે ત્યારે વસ્તુની કિ ંમત નથી અને જાય છે ત્યારે આકરો કચવાટ થાય છે. જે વસ્તુ સ્થિર ન હેાય, લાંબે! વખત ટકનારી ન હોય, નાશવંત હાય, તેની ઉપર મદાર બાંધી આપણી જીવનનેકા ચલાવીએ તે આપણું વહાણ હાકાય ત્ર અને સુકાન વગરનુંજ રહેવાનુ એ વાતને અહીં
કાંઈક સ્પષ્ટ ખ્યાલ થાય છે.
જ્યારે સ્થળ વસ્તુએના ખ્યાલ તા ખાટા નીકળ્યા એટલે વ્યવહારમાં ડાહ્યા ગણાતા દક્ષ પુરૂષોને ઘણા માટે ભાગ તે જે વસ્તુની પ્રાપ્તિ માટે દોડાદોડ કરી રહ્યા છે તે તદ્દન ખાટે રસ્તે છે એમ જણાયુ. હવે માનસિક સુખ તરફ નજર ફેરવી જોઇએ. ઘણું રૂ સુખ તે માન્યતામાંજ રહેલુ હોય છે; અને માન્યતા જે સ્થૂળ પ્રકારની હાય, જાડી હોય, દીર્ઘ વિચાર અને સંસારપ્રપંચના સ્પષ્ટ ખ્યાલ કે વિવેક વગરની હોય તે! સુખ શું છે? તે સમાતુંજ નથી અને ઘણીવાર માનસિક સુખને બદલે ઉપાધિ વહેારવી પડે છે. એ સંબધી વિતામાં સહજ ઉતરવું ચેગ્ય લાગે છે. કેટલીક વાર પોતાના સુખને બદલે પરન! સુખને ખ્યાલ કરી પ્રાણી પ્રવૃત્તિ કરે છે. અહીં તેને માનસિક સુખ થાય છે કે કેમ ? તે તેના વિચારની સ્પષ્ટતા અને કન્યપરાયણતા પર આધાર કામ છે. જો તેના ખ્યાલા અહીં પણ સ્થળ હોય, પાતાની વાવા ખેલાવવા આ સમાજકાર્યમાં પ્રવૃત્તિ કરાતી હોય, લેકામાં માનસન્માન મેળવવા પ્રવૃત્તિ થતી હોય તે તે તેમાં પણ કાંઈ મન્ત્ર નથી, ખરે! આનદ નથી, વાસ્તવિક સુખ નથી. માસિક સુખને ખ્યાલ અહુધા સ્થળ હોય છે, અસ્પષ્ટ હોય છે અથવા દુપિંધાદારીને લગતા હૈય છે. એ સર્વ બાચકા છે, વેડ છે, ધમાલ છે, એક કારને! વ્યવહારજ છે. મનમાં આ પ્રાણી જેને સુખ માને છે તે તન સ્થૂળ વાર અને ટે ભાગે માની લીધેલું ય છે અને વળી બહુ ધેડો વખત કે તેવુ હાય છે. એવા સુખને સુખ કહેવાયજ નહિ.
સ્થૂળ કે માનસિક સુખને અંગે ત્રણ વાત ધ્યાનમાં રાખવા ચેગ્ય છે. એકવાર એ સુખ ન મળે ત્યાં સારી આવક રહે છે, મીજી એ મળ્યા પછી
For Private And Personal Use Only
