________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી હિતશિક્ષાના રાસનું રહસ્ય
કૂર્માપુર કથા રાજગૃહી નગરીમાં મહેન્દ્રસિંહ નામે રાજા હતા. તેને કૂર્માદેવી નામે પટ્ટરાણી હતી, તેનાથી પુત્ર થયે હતો, તેનું નામ ફ્રહ્મપુત્ર રાખવામાં આવ્યું હતું. તે આનંદથી રહેતા હતા, કૃપુત્ર બાલ્યાવસ્થાથી જ સુશળ હતે. અનુક્રમે તે વનાવસ્થા પામ્યો પરંતુ વિષયથી વિરક્ત ચિત્તવાળા હતાં. એકદા રાજમહેલની નજીકના ઉપાશ્રયમાં મુનિઓને ભણતાં સાંભળ્યા. તેમાં ચિત્તની એકાસંતા થતાં “આવું કાંઈક સાંભળ્યું છે એ વિચાર તેને આવ્યું. તે સંબંધી ઉહાપોહ કરતાં જતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. પૂર્વલો ભવ દૈઠે. દેવભવના સુખ જાણ્યા, ત્યાંથી
વીને પિતે મનુષ્ય થયાનું જાણું. ગર્ભમાં રહીને અત્યંત દુઃખ ભોગવેલ તે મરણમાં આવ્યું. તેથી ચિત્તમાં એવા સંસારની અસારતાનું ભાન થયું. તે સંબંધી વિચારમાં પડ્યા. અનુકમે શુકલધ્યાન પર આરોહણ કર્યું. કામવિકારને મહા વિર (માઠા) જાય, ધ્યાનરૂપી પ્રબળ અગ્નિવડે ઘાતિકર્મરૂપ દૂધનને બાળી દીધા; એટલે અપૂર્વ કેવળજ્ઞાન ઉત્પન થયું. લેકાલેકના અનંતા ભાવ જાણ્યા. પછી મનમાં વિચારવા લાગ્યા કે જે હું હમણા મુનિવેષ અંગીકાર કરી ઘર તજી દઈશ તે માતા-પિતાને બહુ જ દુઃખ થશે, અને તેમને મારા પર એટલે પ્યાર છે કે મહારા વિરહે તેમના પ્રાણુ ઉડી જશે. ” આવી રીતે અનુકંપા આવવાથી ઘરમાં રહ્યા અને મુનિની રીતે વર્તવા લાગ્યા. આહાર પણ નિરવદ્ય લેવા લાગ્યા.
અન્યતા ધરના જાણવામાં આ હકીકત આવવાથી તે કૃર્મા પુત્ર કેવળી પાસે આવ્યા. તેમના માતા-પિતાને સમજાવ્યા કે-“આ તમારો પુત્ર હવે સંસારી નથી, પણ ગુણના સમૂહને ધારણ કરનાર કેવળી થયેલ છે, માટે તેને આજ્ઞા આપે, તે મુનિવેષ ધારણ કરીને પૃથ્વી પર વિચરશે તે અનેક જીવોનું કલ્યાણ કરશે. તમને પણ એમાં લાભ છે. તમારા પુત્રની કેવળપણે ખ્યાતિ તે તમારી જ ખ્યાતિ છે.” આ પ્રમાણે કહીને સમજાવ્યા. પછી ફર્મપુત્રને મુનિવેવ આપે. તે સ્વીકાર્યા પછી તેમણે પણ માતા-પિતાને ઉપદેશ આપ્યો અને સંસારની અસારતા સમજાવી એટલે તેમણે સંસાર છોડીને ચારિત્ર અંગીકાર કર્યું.
આ પ્રમાણેની કથા ઉપરથી ઉત્તમ જનોએ માતા-પિતાની ભક્તિ કરવી, તેમને ધર્મ પમાડે અને પિતે પિતાના આત્મ હિતમાં ચુકવું નહિ. અહીં રાસના કર્તા પૂર્વે મોટા મોટા ચૂકયા છે-મૂલ ખાધી છે, તેના દૃષ્ટાંત આપે છે, તે હવે પછી આપશું. તેની ઉપર ખાસ ધ્યાન આપવા ગ્ય છે.
અપૂર્ણ
For Private And Personal Use Only
