________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
F
પશુ જાય છે કે નળરાજા દીક્ષા લીધા પછી દમય'તી સાધ્વીનું રૂપ દેખી ચાર્િ ત્રમાં ચળાયમાન થયા. શ્રી નેમિનાથ પ્રભુના ભાઇ રહનેસ્ટ્રી ગિરનાર ઉપ૨ ગુફામાં ધ્યાનસ્થ રહ્યા હતા છતાં વર્ષાદ્રથી ભીંજાયેલા રાજીમતી સાધ્વીજીને એજ ગુફામાં ( અજાણ્યા ) પેસી પેાતાનાં ભીનાં વસ્ત્ર સૂકવતાં નવસ્રા દેખીને ધ્યાનથી ચૂકયા હતા, તેમજ રાજ્ય શ્રેણિકની રાણી ચૈત્રણાનું અદ્ભુત રૂપ જોઇને મહાવીર પ્રભુના મુનિએ બ્યામાહુ પામ્યા હતા, એ બધા કામત્રાણુની વ્યથાથી થતા ઉન્માદજ જાણુવા-કામવશ થયેલી વિષ્કુળાનું પરિણામ સમજવું. ભવિતવ્યતા યા ભાવી. ભાવની વાત જુદી છે, પરંતુ તેવુ માની લઇને શાસ્ત્રોક્ત પુરૂષાર્થ તજી દેવાના નથી. એટલુજ નહુિ પણ તેને દ્રઢ પણે સેવવા-આદરવા જરૂર છે. કામદેવને જીતવા અથવા તેનાથી પેાતાના બ્રહ્મવ્રતનું રક્ષણ કરવા-પેાતાના ખચાવ કરવા માટે જ્ઞાની પુરૂષોએ નવ પ્રકારની બ્રા ગુપ્તિ ( નવ વાડા) કહી છે તેનુ યત્નથી પાલન કરવું. ૨ પુરૂષ આ ગુણ દોષોદભાવન અધિકાર, (ચાવ્રતાવૃત્ત.)
ઉત્તમા પણ નરા ન સંભળે, મધ્યમા તિમ ન ચેાષિતા હુવે; એહ ઉત્તમિક મધ્યમીપણા, ખેડુમાંડી ગુણ દોષનો ત્રિશે.
પુરૂષ એટલે ઉત્તમજ હાય એમ ન સમજવુ' અને સ્ત્રી હેાવાથી તેને મધ્યમ
ન સમજવી. સ્ત્રી પુરૂષ હાવા માત્રથી ઉત્તમ મધ્યમપણું આવતું નથી, પણ પુરૂષમાં કે સ્ત્રીમાં ઉત્તમ ને મધ્યમીપણુ' ગુણુ ને દાષથીજ આવે છે.” તેથી તે બંને જાતિના શુશુ દોષ પ્રગટ કરતા સતા કર્તા કહે છે:
---
પુરૂષ ગુણ વર્ણન-૧
જે નિત્યે ગુણવૃક લે પરતણા, ઢાષા ન જે દાખવે, જે વિવે ઉપકારીને ઉપકરે, વાણી સુધા જે લવે; પુરા પુનમચ'દ જેમ સુગુણા, જે ધીર મેરૂ સમા, ઉંડા જે ગંભીર સાયરજિશ્યા, તે માનવા ઉત્તમા.
રૂપ સાભાગ્ય સંપન્ના, સત્યાદિ ગુણ શાસના; તે લેાકે વિરલા ધીરા, શ્રી રામ સદા નરા.
ભાવા —રે સજ્જના સડાય પરના ગુણુગણને ગ્રહણ કરે છે-ગુણુની પ્રશંસા કરે છે, તેમજ બની શકે તેટલું તેનુ અનુકરજી પણ કરે છે; પરંતુ પરના દાષા ઉઘાડા કરી જિંગાવા ( નિદા-લઘુતા ) કદાપિ કરતા નથી; વળી જેએ ઉપકારી જને છે તેમના ઉપકાર ભૂલતા નથી; ધૃતપણે તેમને પ્રત્યુપકાર કરવા
For Private And Personal Use Only
