________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
TYLVIA
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એને ખ્યાલ નથી. કૃષ્ણુ અને ગોપીના સબંધની કિંવદન્તીએ જ એવી છે કે તદ્વિષયક નાટ્યપ્રયોગમાં શૃંગાર આવ્યા વિના રઢુંજ તંડુ. ભગવાન મહાવીર કે ઋષભદેવના ચરિત્રમાં એવી શી વાત છે કે જેનું નાટક થતાં લેકે છે!ધ પામત્રાને અદલે ઉડ્ડાસ કરે ?
કેટલાકના મનમાં એમ થાય છે કે આ ચારિત્રશૂન્ય નાટકીઆએ ભગવાન હાવીર, નેમનાથ કે ગૈતમસ્વામીનો પાડ લે અથવા તે સર્યો હંમ ઉપર આવી ઉભા રહે તે કેવુ એજુદું લાગે ? કેટલાક વળી તેમાં જૈનધર્મી આશાતના સમજે છે. અલબત્ત, નાટકીય સુરિત ન હુંાય ત્યાંસુધી શુદ્ધે નાટકો ભજવી ન શકાય, તેમજ નાટકમાં આળેખાયલા ઉંચા આદરો લેાકડુદયમાં ખરેખર ઉતરી ન શકે, છતાં પણ ઉપર જાવેલા વિચારથી જૈત નાટકોના સર્વથા બહિષ્કાર કરવે યુક્ત નથી. નાટકે સમાજમાં કેટલુ અગત્યનું સ્થાન બેગવે છે તે સમજવાની જરૂર છે. જે પ્રભુ કે સાધુનો પાઠ ભજવવામાં આશાતના હોત તે પાચીન કાળમાં પશુ નાટક ભજવવા વિષે નિષેધજ કરવામાં આવ્યા હતું.જૈન નાટકના અનભ્યાસને લીધે જૈન નાટકની કલ્પના વિચિત્ર લાગે છે. જૈન ધર્મ કળમડાસાગરમાં ડુમતા જાય છે અને જૈનોની સંખ્યા ઘટતી જાય છે તે પરિસ્થિતિમાંથી બચવા માટે નાટક એક ઉત્તપ સાધન તરીકે સહાય આપી શકશે. અત્યારે જૈન ધર્મના કાને ઉપદેશ આપશે તે નહિ સાંભળે, પણ તેજ ઉપદેશના મૂળ પ્રભાવરૂપ મહુદવીર આદિ તીર્થંકરોના ચિરત્રા રંગભૂમિ ઉપર ભજવાતા હશે તે સૈા કાઇ મહુ ભાવ તથા પ્રીતિથી જોશે. યુદ્ધચરત્રનું નાટક લેાકેા કેટલા રસથી જોતા? યુદ્ધ ચરિત્ર જોતાં શ્રી પપેશને બુદ્ધના વિષે કેવુ માન ઉપજતું? તથા બુદ્ધ ધર્મના રસ્ટને જાણવાની કેટલી જીજ્ઞાસા થતી? સીનેમેટેગ્રાફમાં જીૠસક્રાઇસ્ટનું નાટક કેવુ' સુન્ડર રીતે ભજવાય છે, અને અન્ય ધી એ શુ કેટલા ભાગથી ક્રાઇસ્ટનું ચારિત્ર નિડાળે છે ? મહાવીર સ્વામીના જીવનમાં ન ટકશાળામાં ભજવાય એવા ક્યાં માછા રસાસ્થ્ય વિભાગો છે ? કાઇ સાધુનો વેશ પહેરે કે કેઇ સાધ્વી થઈને સ્ટેજ ઉપર આવે તે બહુ ખેલું. તે ખ્યાલ માત્ર ભ્રાન્તિરિણામી છે. જેને પુસ્તક લાંચવા નથી, ઉપદેશ સાંકળવા નથી અને ધર્મ અધર્મ વિચારવાની તસ્દી લેવી નથી તેને નાટક સિવાય ભગવાન મડાવીરના સદેશ શી રીતે સમળાવશે ? તીર્થં કરેના ચરિત્ર ઉપરાંત જેનેાના કઘાસઽત્યમાં બીજે એટલે અખુટ ભંડાર છે કે અનેક નાટકે રચી શકાય તેવી સુન્દર વસ્તુએ જ્યાં ત્યાં મળી આવે. આ વસ્તુ શ્માના નાટકકારો લાભ લેવા નથી એમ નથી પણુ જૈનાને આ વિષયમાં એટલે મધા વિરોધ બ્લેઇન તે તે વસ્તુમાં ફેરફાર કરીને નાટકમાં ઉતારે છે. મહાવીર હોય માં કુછ્યુ કે રામને મુકી દે, સાધુ હેય ત્યાં સન્યાસીને ઉતારી દે અને શ્રાવક હોય
For Private And Personal Use Only
