Jain Dharm Ane Syadvad Arthat Trikalabadhit Sapeksha Satya

Author(s): Shantilal Keshavlal Pandit
Publisher: Shantilal Keshavlal Pandit

Page 9

દૃષ્ટાંત ત્રીકે કેવલી પરમાત્માઓએ કઈ પણ દ્રવ્યગુણ-પર્યાયને ૩પ થા, વિમલા અને પુરાવા પણે ત્રણે સ્વરૂપથી સ્વાદ સ્વરૂપે જણાવીને, તેમાંથી સ્યાદ્ સપ્રજન કઈ એક ભાવને, આત્મદ્રવ્યના હિતાહિત સંબંધે યથાર્થ અવિસંવાદીભાવે યથાતથ્ય હેયે પાદેયરૂપે જણાવેલ હોય છે.
આથી સમજવું જોઈએ કે છદ્મસ્થાએ તે કઈ પણ દ્રવ્યને કે તેના કોઈ પણ પરિણામને યથાર્થ—અવિરુદ્ધ પ્રમાણ સ્વરૂપે જાણવા-જણાવવા માટે અવશ્ય સ્વાદને આશ્રય કરવો યુક્ત છે.
આ સાથે વળી તે પ્રમાણ બોધ સ્વરૂપમાં પણ સ્વપર આત્મ-હિતા હિતમાં પ્રવૃત્તિ-નિવૃત્તિરૂપ યથાર્થઅવિરુદ્ધ હેપાદેયાત્મક જે નયજ્ઞાન, તેને પણ પ્રમાણશભાવે પ્રમાણજ્ઞાન જાણવું જોઈએ, અન્યથા અનેકવિધ તર્ક-કુતર્કયુક્ત જે એકાંતિક મિથ્યાજ્ઞાન છે, તે અવશ્ય રાગ-દ્વેષની વૃદ્ધિ કરાવનારૂં હોઈ દુઃખોની પરંપરાને વધારનારું છે.
આથી સ્પષ્ટ સમજવું કે સર્વજ્ઞ અને સર્વદશી કેવળી ભગવંતે એ સ્યાદવાદ સ્વરૂપથી પ્રકાશેલ નવે તત્ત્વમાં યથાર્થ વિવેકયુક્ત, મતિ-શ્રેતાદિ ભેદવાળું અવિકળ જ્ઞાન તે અવિસંવાદિ-પણે આત્મહિત સાધક હાઈ પ્રમાણ જ્ઞાન છે. આ અર્થથી “તત પ્રમાણે સૂત્રથી પાંચે જ્ઞાનની પ્રમાણુતા સંબંધે સામાન્યત શાસ્ત્રકારોએ જણાવ્યું છે કે, “સ્વઅથવા જ્ઞાન પ્રમr” આથી જ તે પૂર્ણ જ્ઞાની કેવળી ભગવતેએ પ્રરૂપેલ હેયે પાદેય તમાં નિઃશંકભાવે