________________
વિધિ-નિષેધરૂપે યથાર્થ અવિરુદ્ધભાવે પ્રવર્તન કરનાર ભવ્ય આત્માને પણ અનંત-અક્ષય પૂર્ણ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે.
આત્માને પૂર્ણજ્ઞાની પરમાત્મપદની પ્રાપ્તિ માટે શાસ્ત્રમાં સ્પષ્ટ જણાવેલ છે કે પોતાને આત્મતત્ત્વને, ગુણસ્થાનક કમરેહ વડે પર–જડતત્ત્વના અનાદિ સાંગિક પરિણમ સંબંધથી, સર્વથા મુક્ત કરવાને સમર્થ, સંસી પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્ત ગર્ભજ મનુષ્ય જ પૂર્ણ પરમાત્મભાવને પામે છે.
આ માટે કેવળી ભગવતેએ અનેકવિધ આત્મસ્વરૂપને અનુલક્ષી દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ સંબંધી યથાર્થ અવિરુદ્ધ વિધિ-નિષેધ માટે સ્યાદવાદ સ્વરૂપી ઉત્સર્ગ–અપવાદ ઉભય સ્વરૂપે જે માર્ગ પ્રરૂપેલે છે, તેનું ગીતાર્થ ગુરુ ભગવંત પાસેથી પ્રથમ યથાર્થ જ્ઞાન કરવું જરૂરી છે. કેમકે, “જ્ઞાનરિયાળીમ મોક્ષ” સૂત્ર સર્વ સંમત છે.
તે માટે પ્રથમ જ્ઞાનનયની દષ્ટિમાં જેમ આત્મા સંબંધી શુદ્ધાશુદ્ધ નિશ્ચય-વ્યવહાર ઉભય સ્વરૂપી યથાર્થ સાધ્યસાધન ભાવનું જ્ઞાન ઉપકારી છે; તેમ તે સાથે કિયાનની દૃષ્ટિએ ગ-ઉપગરૂ૫ કિયા-પરિણામમાં ઉત્સર્ગ–અપવાદરૂપ ઉભય સ્વરૂપી કાર્ય-કારણ ભાવમાં યથાર્થ વિધિનિષેધરૂપ પ્રવર્તન ઉપકારી થાય છે.
અન્યથા સ્વમતિકલ્પિત-એકાંત સ્વરછંદાચારી જ્ઞાનક્રિયાના કેઈ પણ સ્વરૂપમાં એટલે નિશ્ચય-વ્યવહાર યા તે ‘ઉત્સર્ગ–અપવાદમાં એકાંત પક્ષપાત અહિતકર છે, એમ જાણવું.
