Jain Darshan ke Maulik Tattva

Author(s): Nathmalmuni, Chhaganlal Shastri
Publisher: Motilal Bengani Charitable Trust Calcutta

Page 514

जैन दर्शन के मौलिक तत्व उपाया:-यवस्था-कोदम्बिकी, सामाजिक, राष्ट्रिया अन्ताराट्रिया बेति बहुविधा । ते च लोकधर्म:-लौकिको व्यवहार इत्युच्यते। भागमेऽपि तथा दर्शनात् , यथा
'गामघम्मे, नगरपम्मे, रहधम्मे, कुलधम्मे, गणधम्मे इत्यादि।
लोकधर्मेऽपि कचिदहिसादीनामाचरणं मवति, तदपेक्षयाऽनेन धर्मस्य भिन्नता न विभावनीया, किन्तु भोगोपवधंकवस्तु व्यवहारापेक्षपेत्र ।
लौकिकोऽभ्युदयो धर्मानुषङ्गिकः ।। प्र० ॥३०॥ लौकिकोऽभ्युदया-कुलबलवपुर्विभवैश्वर्यपन्त्रतन्त्रादिविषया सांसारिकी समृद्धिः
अहंदुपदेशमाझा ॥३०॥३१ ॥ अहंता तीर्थकराणामात्मशुद्धि-उपायभूतः-उपदेश आशा इत्यभिधीयते । पत्राशा तभैव धर्मः। अहंता सकलदोषाऽकलंकितोपदेशलान्न खलु धर्मस्सदाशां व्यभिचरति।
सर्वभूतेषु संयमा अहिंसा ॥३०६१ ॥ असत्प्रवृत्तिनिरोधः अनुदूजनं वा संयमः, मैत्रीति यावत् । . हिंसादेरनिवृत्तिरसंयमः ॥ ०६।१५।।
हिंसाऽनृतस्तेयामापरिग्रहाणामनिवृतिरसंघम उच्यते, सपापप्रतेरप्रस्थाख्यानमिति यावत् ।
.. तविरति संवमः ॥ १६ हिंसाविरतिः संयमः। रागद्वेषपरिषतिमाहः।
असंयमसुखामियाबो रागः ॥३० ६१२॥ असंयममयस्य सुखस्याभिक्षिणम् -रागोऽभिधीयते ।
दुम्सामिप्रायो द्वेष ॥ १३॥
रागराहित्यं माध्यस्थ्यम् ॥१० ॥ माध्यस्थ्यम्, उपेक्षा, औदासिन्यम् , समतेति पर्याया।
स्टसंयोगाऽनिष्टनिराहार सुखम् ॥ . .. या• स्या. . . .
-