________________
છેલ્લું ભોજન
ખરો ? અને નાસીનેય તે મારે કાં સ્વર્ગમાં જવું છે ?'' આછું હસીને ઈંશુ કહે છે. ‘‘પણ તમે અહીં રહેશો તો એ લોકો તમારો જીવ લીધા સિવાય નહીં છોડે. . . એ ગભરાઈ ગયો હતો. ‘‘જો ભાઈ, મરણ અંગે તો નક્કી કરનારો એ જ છે. આવી સ્થિતિમાં હું મુકાઉં એ અંગેની પ્રેરણા પણ મને એના દ્વારા જ મળી છે, એટલે એનો કાંઈ ઉદ્દેશ હશે. મેં તો એણે જે પ્રેર્યું તે લોકોને કહી સંભળાવ્યું, એના કારણે મારા દેહનો અંત આવતો હોય તો તે પણ મને મંજૂર છે. ભાઈ, ઈશ્વરને આધીન રહેવામાં જ વિશ્વનું અનંત કલ્યાણ સમાયેલું છે.
..
‘‘પણ. પણ, આમાંથી ઊગરવાનો શું એકેય ઉપાય ન થઈ શકે ?'' શિષ્યની આંખોમાંથી ધારા વછૂટે છે. ‘ના ભાઈ, ઈશ્વરની કોઈ પણ બક્ષિસને આપણાથી ઠેલી શકાય નહીં. તે મરણ આપે તો તે પણ એટલી જ પ્રસન્નતાપૂર્વક સ્વીકારવું જોઈએ.
""
૫૧
‘‘પણ આટલું હું તને કહું, મેં તો લોકોને જીવનધર્મ સમજાવ્યો. પણ પ્રમાદનાં ઘેનમાં ચકચૂર રહેતા લોકોમાં કોઈ મને તરસ્યું ના દેખાયું. લોકોને જાણે પ્રેમ કરવો નથી ગમતો, દ્વેષ કરવામાં જ તેમને આનંદ આવે છે. એટલે પછી એમના ઉપર જે કાંઈ આફતો તોળાય તેમાંથી તેમને હું બચાવી કઈ રીતે શકું ? આથી તો તેઓ ઈશ્વરનો ઇન્કાર કરી રહ્યા છે.''
એક મોટી શીલા ઉપર હાથ ટેકવીને એ ઊભો છે. સંખ્યા ઓસરતી જાય છે. અંધકારનો અંચળો ધરતી પર છવાતો જાય છે. સૂરજનું છેલ્લું કિરણ પણ સંકેલાતું જાય છે. ‘‘હા, એ લોકો મને આજે બળવાખોરમાં ખપાવે છે પણ એક દિવસ આવશે
