________________
હજરત મહંમદ પયગંબર કોઈ લાકડાની, કોઈ પથ્થરની તો કોઈ લોટની હતી. લોકોમાં વેરઝેર એટલાં અને દેવદેવી વિશે શ્રદ્ધા એવી કંગાલ કે લોકોનાં વેરઝેરનું સાધન પણ દેવદેવીઓ બનતાં. આમ ઈશ્વરની સર્વશક્તિમત્તા અને સર્વવ્યાપકતાનો સર્વથા અંત આવી ગયો હતો અને ઇબ્રાહીમે પ્રબોધેલ ધર્મની સંપૂર્ણ અવગતિ થઈ હતી.
આવા પતનના કાળમાં પ્રજાનો ઉદ્ધાર કરવા માટે ખુદાના એક મહાન અને છેલ્લા પયગંબર પ્રગટ થયા. અરબસ્તાનમાં એક બાજુ રાતા સમુદ્રને કિનારે સીરિયાથી માંડીને યમન સુધીનો પ્રદેશ હિજાજ કહેવાતો હતો; તેના મુખ્ય શહેર મક્કામાં મહંમદ પયગંબરનો જન્મ થયો હતો. આગળ જણાવ્યું તેમ મહંમદ પયગંબરના જન્મનાં વર્ષો પૂર્વે મક્કામાં કાબાનું મંદિર અસ્તિત્વમાં હતું. એ મંદિરમાં એક પવિત્ર પથ્થર હજરેઅસવદ હતો જે આજે પણ મોજૂદ છે. એ કાબાનો પથ્થર દોઢ ફૂટ લાંબો અને આઠ ઈંચ પહોળો લંબ ગોળાકાર છે. હજરેઅસવદની પવિત્રતા અદ્વિતીય છે અને પૂજકો અને યાત્રાળુઓ અત્યંત શ્રદ્ધાથી એને નમન અને ચુંબન કરે છે. સમગ્ર અરબસ્તાનમાંથી લોકો આ પાક પથ્થરનાં દર્શને આવતા પણ એ જ મંદિરમાં સંખ્યાબંધ મૂર્તિઓ હતી તેની અરબલોકો સંકુલ વિધિએ પૂજા કરતા અને પ્રાણીઓનાં તેમ જ માનવોનાં બલિ પણ ચડાવતા. દેવદેવીઓને રીઝવવાને બહાને અનેક અત્યાચારો આદરવામાં આવતા. આ સમયના અરબસ્તાનમાં પૂર્વેના ચાર થઈ ગયેલા ઉત્તમ ધર્મોમાં પણ વિકૃતિ આવી ગઈ હતી. તે ચાર ધમ સાથે વહેમ, અંધશ્રદ્ધા, અનીતિ અને નિર્લજ્જતા જોડાયાં હતાં. તે ચાર ધર્મો સેબિયન, ઇબ્રાહીમી, યહૂદી અને ખ્રિસ્તી
