________________
ઉપદેશ
મહંમદ સાહેબનો મોટા ભાગનો ઉપદેશ કુરાનમાં જ સમાવિષ્ટ છે. “કુરાન’ કે ‘કુરાનેરારી' એટલે “પવિત્ર કુરાનમાં ૧૧૪ અધ્યાય છે જેને સૂરા કહેવામાં આવે છે. “કુરાન'માં શરૂઆતમાં લાંબા અધ્યાય છે અને ધીમે ધીમે પાછળથી ટૂંકા થતા જાય છે. “કુરાન'માં કુલ ૬, ૨૩૭ આયતો છે. કુરાન'ની શૈલી બહુ સુંદર છે. ૧ નદીના પ્રવાહ જેવી છે. એક એક આયતમાં થોડા શબ્દોમાં ગભથે સામેલ કરાયેલો છે. આ ઉપરાંત મહંમદ સાહેબે જે “હદીસ” રૂપે આદેશ આપ્યા છે તે, મહંમદ સાહેબની સાથેના બીજાનાં સંસ્મરણો છે. તે મહંમદ સાહેબની રહેણીકરણીમાંથી ફલિત થાય છે. તે પણ એમના ઉપદેશરૂપ છે.
પ્રાર્થના ઇસ્લામ ધર્મનું મહત્ત્વનું અંગ છે. જેણે પેદા કર્યા છે અને જે પાળે-પોષે છે તેની કૃપા આવશ્યક છે. આથી સીધે માર્ગે લઈ જવાની પ્રભુને પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે.
‘‘પ્રશસ્તિ અલ્લાહની છે જે સમગ્ર સૃષ્ટિનો પાલનહાર છે. અત્યંત કૃપાળુ અને દયાળુ છે. ન્યાયના દિવસને અધિષ્ઠાતા
છે.
અમે તારી જ પ્રાર્થના કરીએ છીએ અને તારી જ મદદ માગીએ છીએ. અમને સીધો માર્ગ દર્શાવ, એ લોકોનો માર્ગ જેમની ઉપર તે
૧, ૨, ૩, વિનોબા
૩૩
