________________
મહાવીરસ્વામીના જીવનની વિશિષ્ટ ઘટનાઓ ૧૮૫ બૌદ્ધ શાસનની જે સતા આ ભારત વર્ષમાંથી વિલય પામી તેના મુખ્ય કારણ તરીકે બૌદ્ધ સંવમાં ગૃહસ્થના યથાયેગ્ય
સ્વીકારની ન્યૂનતા સૂચવવામાં આવે છે. આ પ્રમાણેની સાધુવર્ગ સિવાયના મનુષ્યને સંઘના અંગ તરીકે ન સ્વીકારતાં પ્રાયઃ પ્રેક્ષક તરીકે સ્વીકારવાની રીતિને જિન શાસનમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું નથી કિન્તુ તેમને પણ સંઘના એક અવયવ તરીકે અન્તર્ભાવ કરવામાં આવ્યું છે. એ ઉપરથી શ્રી મહાવીરની દીર્ધદશિતા દીપી રહે છે. આ તેમની પ્રભાને તેમની ઉદારતા વિશેષ તેજસ્વી બનાવે છે. નારીને નીચગામિની ગણીને કે અન્ય કઈ કારણથી એને ભિક્ષુણી-સાધ્વી બનવાને અધિકાર આપતાં અંચાવાનું પગલું બુદ્ધ ભર્યું છે જ્યારે મહાવીરે તે (શ્વેતાંબર તેમ જ “ગેખસંઘી–પાપનીય દિગંબર માન્યતા મુજબ) મહિલાઓ માટે પણ મુક્તિ-મહેલના દરવાજા ઉઘાડા રાખ્યા છે. આ ઉપરથી સુશીલ સુન્દરીઓ પણ સિદ્ધિસૌધની નિશ્રણને ઉપયોગ કરવાનું સામર્થ્ય-અધિકાર ધરાવે છે એમ કેટલી યે શતાબ્દી પૂર્વે નિઃસંકેચપણે નિર્દેશ કરવાનું પ્રથમ માન મહાવીરને મળે છે એમ કહેવું શું વધારે પડતું ગણાય છે?
વ્યાધિની અવગણના દેહની ઉપેક્ષા – ' છદ્મસ્થાવસ્થામાં જેમણે અનેક અનુકૂળ તેમ જ પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગો સહન કર્યા હતા તે મહાવીરની કેવલિ–દશામાં એક
. ૧. પ્ર. લેઇમન “બુદ્ધ અને મહાવીર ના મંથમાં સૂચવે છે કે
પરિઘ = વ્યાસનું વર્ગમૂળ” એવા નિર્દેશ દ્વારા પરિઘ અને વ્યાસના સંબંધમાં અંકને સ્ફટ કરવાનું પ્રથમ માન મહાવીરને મળે છે.
