________________
ર
જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર માટે એ ભાષાને તેમણે ઉપયોગ કર્યો છે. આ ભાષા સંસ્કૃત નથી એ વિષે તે બે મત નથી. આ ભાષાની ગહનતા અને સાથે સાથે સુકેમલતા મનીષીઓનું મસ્તક કંપવે છે, શંભુરહસ્ય નામના અજેન ગ્રન્થમાં પ્રાકૃતને સંસ્કૃત કરતાં પણ ઉચ્ચ
સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. એથી આ ભાષાની સહૃદયતા સમજી શકાય છે. વિશેષમાં મૂળથી મીઠી એવી આ ભાષાબદ્ધ દેશનારૂ૫ સુવર્ણને દેના દુદુભિના નાદરૂપ સુગંધને સુગ મળે છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે જ્યારે વીર દેશના આપતા હતા ત્યારે દેવે તેમના અનુપમ સૂરમાં સૂર પૂરતા હતા. કોઈ કેયલકંઠી ગાયક સંગીતશાસ્ત્ર અનુસાર ગાઈ રહ્યો હોય અને તેમાં વારિત્રને સહકાર સધાય તે પછી એ સૂરની મીઠાશ કેવી જામે? એવી જ રીતે અન્ન ઉત્તમ સ્વરોચ્ચાર પૂર્ણ-સ્વરના ઉચ્ચારણના સંપૂર્ણ ઉત્કર્ષમય દેશના ઉત્તમ સંહનન અને અનુપમ સંસ્થાનવાળા વીરના કંઠમાંથી બહાર નીકળતાં તે સંગીતમય સંદેશને સ્વાંગ સજેલી જણાઈ તે તેમાં શું આશ્ચર્ય છે? એને તાનપલટે અનેકના જીવનમાં પલટે પેદા કરે તે તેમાં શી અદ્દભુતતા?
" तए ण समणे भगवं महावीरे :कूणिअस्स रणों भिंभिसारપુરસ્ય .... કમાઇ માલા, માલ”.
નિસીહ(નિશીય)ની વિસગ્રુહિણ( વિશેષચૂર્ણિમાં આ ભાષા સંબંધી નીચે મુજબ નિર્દેશ છે –
___ " मगहद्धविसयभासाणिबद्धं 'भद्धमागहं', अट्ठारसदेसीभासाणिययं
