________________
ગાયન
(૭) જાતિ અને વંશ
મહાવીરની જાતિ ક્ષત્રિય હતી. અને તેમને વંશ નાય-જ્ઞા નામથી પ્રસિદ્ધ હતો. (૮) કૌટુંબિક સંબંધ
મહાવીરના પિતામહ, પ્રપિતામહ વગેરેનું કાંઈ વર્ણન મળતું નથી, કેવળ તેમના પિતા અને કાકાનાં નામે મળે છે.
પિતાનું નામ સિદ્ધાર્થ હતું. તે સિર્જસ–શ્રેયાંસુ કે જસંસ–શાંસૂના નામે પણ ઓળખાતા હતા. કાકાનું નામ સુપાર્શ્વ હતું અને માતાનાં ત્રિશલા, વિદેહદિષા તથા પ્રિયકારિણી એ ત્રણે નામે મળે છે.
એમને એક મેટાભાઈ અને એક મોટી બહેન હતાં. મોટાભાઈ નન્દિવર્ધનને વિવાહ તેમના મામા વૈશાલીના પ્રધાન અધિપતિ ચેટકની પુત્રી જ્યેષ્ઠા સાથે થયે હતે. મોટી બહેન સુદર્શનાનું લગ્ન ક્ષત્રિયકુડમાં જ થયું હતું અને તેને જમાલિ નામને એક પુત્ર થયો હતે. મહાવીરની પ્રિયદર્શના નામની પુત્રી સાથે જમાલિ કુમારને વિવાહ થયે હતું અને તેણે આગળ જતાં પિતાની પત્ની પ્રિયદર્શનાની સાથે મહાવીર પાસે દીક્ષા પણ લીધી હતી. Aવેતામ્બરેની માન્યતાનુસાર મહાવીરે વિવાહ કર્યો હતે. તેમને એક જ પત્ની હતી અને તેનું નામ યશદા હતું. તેમને કેવળ એક જ કન્યા થયાનો ઉલ્લેખ મળે છે.
જ્ઞાતૃક્ષત્રિય સિદ્ધાર્થની રાજકીય સત્તા સાધારણ જ હશે. પરંતુ તેમનાં વૈભવ અને કુલીનતા ઊંચા પ્રકારનાં હેવાં જોઈએ, કારણ કે તે વિના વૈશાલીના પ્રધાન અધિપતિ ચેટકની બહેનની સાથે વૈવાહિક સંબંધ કે સંભવિત ન હતે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
