________________
દીર્ઘતમારી મહાવીર નિર્બળ બળવાનનું પોષણ કરી પિતાની ઉપગિતા સિદ્ધ કરવી જોઈએ. બળવાન લેકે સુખરાગના કારણે જ નિર્બળ પ્રાણીઓના જીવનની આહુતિ આપી, તેની દ્વારા પિતાને પરલોકને ઉત્કૃષ્ટ માર્ગ તૈયાર કરવાને પ્રયત્ન કરે છે.
આ પ્રમાણે સુખની મિથ્યાભાવના અને સંકુચિતવૃત્તિને લીધે વ્યક્તિ અને સમષ્ટિમાં અન્તર પડે છે અને શત્રુતાને જન્મ થાય છે કે જેના ફલસ્વરૂપ નિર્બળ બળવાન થઈને બદલો લેવાનો નિશ્ચય તથા પ્રયત્ન કરે છે અને બદલો પણ યથાસમયે લે છે.
આ કારણને લીધે હિંસા અને પ્રતિહિંસાનું એવું મલિન વાયુમડલ પેદા થઈ જાય છે કે લેકે સંસારરૂપ સ્વર્ગને પોતે જ નરક બનાવી દે છે.
હિંસાના આ ભયાનક સ્વરૂપના વિચારથી મહાવીરે અહિંસાના તત્વમાં જ સમસ્ત ધર્મોનું, સમસ્ત કર્તવ્યનું અને પ્રાણીમાત્રની શાન્તિનું મૂળ દેખ્યું. તેમને સ્પષ્ટ જણાવવા લાગ્યું કે જે અહિંસાતત્ત્વને સિદ્ધ કરવામાં આવે તે જ જગતમાં ખરેખરી શાતિ ફેલાવી શકાય. (૭) તપશ્ચરણું
આ પ્રમાણે અહિંસાતત્વના આન્તર અને બાહ્યા સ્વરૂપને વિચાર કરી મહાવીર કાયિક સુખની મમતાથી પેદા થતા વૈરભાવને રોકવા માટે તપ પ્રારંભ કર્યું અને અધેય જેવા માનસિક દેથી પેદા થતી હિંસાને રોકવા માટે સંયમનું અવલંબન લીધું.
તપને મુખ્ય સંબંધ દેહદમનની સાથે હોવાથી તેમના તપને ચાર મુખ્ય વિભાગમાં વિભાજિત કરી શકાય:
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
'WWW.umaragyanbhandar.com.
