________________
સાધકનું સમાધાન
ઉ0)
વિ.સં.૨૦૧૭ ચૈત્ર સુદ દશમ, રવિવાર સ્ત્રી હૃદય સહજ રીતે લાગણી પ્રધાન હોય પણ આધ્યાત્મિક સાધનામાં માત્ર લાગણી, એક માત્ર હાર્દિક લાગણી પૂરતી નથી, ભાવુકતા જ માત્ર પૂરતી નથી. એ સાધનાનું એક અંગ છે. હાર્દિક લાગણીની સાથે વિવેકયુક્તતા, દૃઢતા, નિશ્ચલતા અને તટસ્થતા બન્નેનું મિલન હૃદયમાં થવું જોઈએ. - તમારે ખરેખર આધ્યાત્મિક સાધના કરવી હોય, ભગવતતત્ત્વનો સાક્ષાત્કાર કરવો હોય તો ચિંતક બનવું જોઈએ. અત્યંતર પરિણામનું અવલોકન કરવું જોઈએ. જીવનના તટસ્થ નિરીક્ષક બનવું જોઈએ અને આપણા અંતરને, હૃદયના અવાજને પિછાણવો જોઈએ, સતત જાગ્રત બનવું જોઈએ.
તમે આ બધું શા માટે કરી રહ્યા છો ? અને જે કંઈ કરો છો તે પ્રવાહથી પ્રેરાઈને, આવેશને આધીન થઈને? અહંકારથી પ્રેરિત થઈને? સ્વયં ફુરણાથી કે પૂર્વ સંસ્કારને વશ થઈને ? આનો સ્પષ્ટ જવાબ આપણે આપણી પાસે માગવો જોઈએ.
આ જીવનમાં કરેલું શ્રવણ, કરેલું વાંચન, કરેલો સંતસમાગમ એ તમને કંઈપણ કરવા માટે પ્રેરે છે, અર્થાત્ આ બધાની પ્રેરણાથી તમે કંઈક કરો છો ? અર્થાત્ તમારા બધાની સાધનામાં માન્યતાની, સંપ્રદાયની કે શાસ્ત્રની પણ પ્રેરણા છે ખરી કે ? જો આજની આ સાધનાની પાછળ આમાંથી કોઈની પણ પ્રેરણા હોય તો તે સાધના આપણી નથી. આપણે કરતા નથી પણ એ અહં પ્રેરિત સાધના છે, અંતરની સાધના નથી, હજુ આપણે સ્પષ્ટ નથી. કારણ કે આપણી આપણા વિષેની સમજ સ્પષ્ટ નથી, પૂર્ણ નથી. હજુ આપણે આત્માનો સ્વીકાર કર્યો નથી. કારણ કે આપણો દેહ ભાવ સ્થિર છે. હજુ પણ હું સ્ત્રી છું, પુરુષ છું એ જ ભાન છે. દેહ પ્રધાન આ ભાન છે માટે જ સ્ત્રીને ઊઠતા ભાવો ને પુરુષને ઊઠતા ભાવો તે મારા છે એનો સ્વીકાર થાય છે. એમાં તન્મય થવાય છે, વૈકારિક લાગણીઓ નેતૃત્વ પોતાના હાથમાં લે છે. એટલા માટે જ ધાર્મિક મર્યાદાઓ સ્વીકારવી પડે છે. જો આપણું નેતૃત્વ આપણા જ હાથમાં હોય અર્થાતુ આપણે આપણું વ્યક્તિત્વ ગુમાવી કોઈની અસર તળે આવતા ન હોઈએ તો આપણા માટે કોઈ મર્યાદા નથી રહેતી.
૧૪૭ www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
