________________
રાજકીય નેંધ :: ૧૭ ચીનને “ હુમલાખોર' રાષ્ટ્ર કહેવામાં આવ્યું અને છે. ચીનથી પાછા ફર્યા બાદ તેમણે ચાંગની સામે તેની સરકારને બધી જ અતિરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓમાંથી કડક નિવેદન કરેલું. જાકાર મળે. અમેરિકાના નૌકા કાફલાના એઠા ફોર્મોસાના પ્રશ્નને આજે લડાઈનું ગભીર સ્વરૂપ નીચે ચગે ચીન ઉપરના હલાઓ ચાલુ રાખ્યા, પકડયું હોય તે તેનું મુખ્ય કારણ અમેરિકાની લશ્કરી અને બીજા દેશોના વહાણોને અટકાવ્યાં અને નીતિ અને હસ્તક્ષેપ છે તેમાં કોઈ શંકા નથી. તટસ્થ પંચની ના હોવા છતાં કોરિયાના હજારો અમેરિકાની આ નીતિને બ્રિટન જેવા દેશે મક્કમ યુદ્ધકેદીઓને કમિન્ટાંગ હસ્તક સાંપવામાં આવ્યા. વિરોધ કર્યો હોત તે પરિસ્થિતિ આટલી હદ સુધી
પશ્ચિમના ચીન સાથેના સંબંધમાં જિનીવા પર- બગડી ન હોત. બ્રિટનની આ નિર્બળ નીતિને કારણે પદ પછી કંઈક સુધારે થયો. ઈંગ્લેંડ અને ચીને અમેરિકા ચીનના કિનારા સુધી તેને નૌકા કાફલો રાજકીય સંબંધ બાંધ્યા અને ઇંગ્લંડના મજુર મોકલવાની હિંમત કરી શકયું છે. ચીનના પ્રાદેશિક પક્ષના નેતાઓએ ચીનની મુલાકાત લીધી. જિનીવા દરિયામાં (Territorial waters) આ રીતે કાફલો પછી ઊભા થયેલા આ શાન્તિના વાતાવરણમાં આવે તે ચીનના સાર્વભૌમત્વની અવગણના છે તે મનિલા કરાર કરીને અમેરિકાએ ફરીને તેની લશ્કરી દેખીતું છે. અમેરિકાના આ પગલાથી એક નજીવા નીતિ અપનાવી. ચીન સાથે રાજકીય સંબંધ બાંધ્યા જેવા પ્રશ્નમાંથી વિશ્વયુદ્ધ ફાટી નીકળવાને સંભવ પછી અને ચીનની શાતિની નીતિ જાણ્યા છતાં ઊભો થયો છે. આમ છતાં અત્યાર સુધી યુદ્ધ થયું બ્રિટન આ કરારમાં સામેલ થયું. મનિલાના નથી તેને યશ માટે અંશે ચીનને ફાળે જાય છે. કરારોમાં સહી કરતી વેળાએ બ્રિટને ફેર્મોસાને આ અમેરિકાની નીતિમાં ખાસ ફેરફાર થયેલ હોય તે કરારમાંથી બાકાત રાખ્યાનું સૂચન કરેલું. ચીનને એટલે જ કે તે પહેલો ઘા મારવા માગતું નથી. માન્ય કર્યા પછી બ્રિટન અમેરિકાની ફર્માસા અંગેની તાન જેવા ચીનના કિનારાની તદ્દન નજીકના નીતિને ટેકો આપી શકે તેમ નહતું. આજે જયારે ટાપુ ઉપર કાફેલે મોકલવો અને ચીનની સરકાર ફોર્મોસાને પ્રશ્ન ગંભીર સ્વરૂપ લઈ રહ્યો છે ત્યારે સામે લડી રહેલા કેમિંટાંગ સિન્યને તે ટાપુ બ્રિટન તેની આ નીતિ તરછોડી રહ્યું છે તે એક છોડી જવામાં બનતી બધી જ સહાય કરવી અને કમનસીબ ઘટના છે. બ્રિટનના પરદેશમંત્રી ઈડનના છતાં ચીન પાસેથી શાતિની અપેક્ષા રાખવી એ નિવેદન પ્રમાણે ચીનની લગોલગ આવેલા નાના તે સંકુચિત નીતિને વરેલું અમેરિકા જ કરી શકે. ટાપુઓ – જેવા કે કિયાન્મશાન, તાન, માસુ, છતાં ચીને શાતિ જાળવી છે અને તાચેન ટાપુ " વિમેય વગેરે – ચીનના છે અને તે ચીનને સુપરત ખાલી કરતાં કેમિન્ટન સૈન્યને જવા દીધું છે. યુદ્ધ થવા જોઈએ. ફોર્મોસા અને તેની નજીકના સ્કિા- ન થયું તેનું બીજું કારણ તે સમયે મળી રહેતી ડેરીસ વિશે તેમણે હવે શંકા ઉઠાવી છે. જાપાન કૉમનવેદથના વડા પ્રધાનની પરિષદ છે. આ પરિપાસેથી તે લઈ લેવામાં આવ્યા છે એટલું તો તેઓ ષદમાં પંડિત નેહરુ દ્વારા એશિયાને અવાજ સંભકબૂલ રાખે છે પણ તેથી તે ચીનના છે એવું તે થાય છે. પરિણામે આ પરિષદે યુદ્ધ ન થાય તે માટે એાછું જ છે ? એક તરફ ચીનને માન્ય કરીને આ બનતે પ્રયાસ કર્યો છે. રીતે બ્રિટન અમેરિકાની કોર્મોસા અંગેની નીતિને કેરિયા અને હિન્દી-ચીનનાં યુદ્ધો પછી આજે ઓ આપી રહ્યું છે. મજુર પક્ષના નેતા એનાયરીન કેઈ રાષ્ટ્ર યુદ્ધ કરવા સહેલાઈથી પ્રેરાય તેમ નથી. એવાને તથા પ્રગતિશીલ નીતિને વરેલા જાણીતા ચાંગ કાઈકનાં બિનજવાબદાર અને મનસ્વી નિવેલેખક કિન્સ્લી મટિને આ વિશે તેમના મત ઉચ્ચાર્યા દિનેને આજે અમેરિકા પણ ટકે આપી શકે તેમ છે. કોસા ચીનનું છે તે વિશે તેમના મનમાં જરા નથી. ચાંગની ચીનના મુખ્ય પ્રદેશ ઉપર હલે સંદેહ નથી. આ અંગે ઍટલીને મત તે જાણીને કરવાની નીતિને હવે અમેરિકા પહેલાંની માફક પ્રોત્સા
૪
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
