Atmanand Prakash Pustak 103 Ank 04

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

શ્રી આત્માન પ્રકાશઃ વર્ષ: ૬, અંક : ૪
ઓકટોબર - ૨૦૦૬
વગવાન મહાવીરની અનેકાંત પ્રષ્ટિ
લેખક : વસંતભાઈ મ. વોરા અનાદીકાળથી ભારતવર્ષ સંતોની, બીજાના કહેવામાં, વિચારોમાં પણ સત્યનો ભાગ અવતારોની, તિર્થંકરોની પવિત્ર ભૂમિ તેમજ વિચારકોની | હોઈ શકે છે. આવું વિશાળ દષ્ટીથી જેવું અનેકાંત પ્રચારભૂમિ અને દાર્શનિકોની દિવ્યભૂમિ રહી છે. અહીંયા | કહેવાય છે. મહાન વૈજ્ઞાનિક આઈન્સ્ટાઈને તેજસ્વી મહાપુરૂષોએ જન્મ લીધો અને પોતાની સાપેક્ષાવાદના અને આધ્યાત્મીક જગતમાં મહાવીરે વાણીથી નવજાગૃતિનો સંદેશ સમગ્ર માનવજાતને | સાપેક્ષ દ્રષ્ટીના દર્શન કરાવ્યા. આચાર્ય વિનોબા ભાવે આપ્યો. માનો મનષ્યએ ચરિત્રના સર્વોચ્ચ શિખરને | એ કહ્યું હતું કે મહાવીરની અનેકાંત દ્રષ્ટી જગતને સ્પર્શ કરી લીધો હોય અને તેથી વર્તમાન યુગમાં પણ અનુપમ ભેટ છે. આ મહાપુરૂષોના વિચારોનો પ્રભાવ મનુષ્ય ઉપર દેખાઈ દિવ્યસત્ય એ છે કે દરેક આત્મા નવજન્મ નવું આવે છે. આમાં ભગવાન મહાવીરનું અવિસ્મરણીય | શરીર ધારણ કરે છે. મનુષ્ય કોઈના જન્મથી ખુશી સ્થાન અને અમૂલ્ય ફાળો રહ્યો છે.
અનુભવે છે, આનંદીત થાય છે અને સમય આવ્યે - આજની તિથિ ચૈત્ર સુદિ – ૧૩ ના ભગવાન તેના મૃત્યુથી દુઃખ અનુભવે છે. આને આપણે મહાવીરે જન્મ લઈ, જન્મથી મૃત્યુની યાત્રા પ્રારંભ મનુષ્યની નાસમજ કે કમજોરી કહેશું. આ કાળચક્ર કરી જે અંતમાં મૃત્યુંજયી બની અનંતમાં વિલીન અનંતકાળથી ચાલ્યો આવે છે અને ચાલતો રહેશે પરંતુ થઈ ગઈ. ભગવાન મહાવીરના નિર્વાણને ૨૫૦૦ ભગવાન મહાવીર આ પ્રવાહમાં ના વહ્યા અને તટસ્થ વર્ષથી વધુનો સમય વિતી ગયો છે. આજે પણ રહ્યા અને વાસ્તવમાં મહાવીર કહેડાવવાના યોગ્ય તેમના સ્મરણથી મન નાચી ઉઠે છે. આપણા મુખથી બન્યા. ભગવાન મહાવીર પ્રખર વિચારક અને ચિંતક તેમના ગુણગાનના શબ્દો શ્રદ્ધાભાવથી સરી પડે છે. હતા. તેમનું જીવન સહજતાથી વ્યતીત થયું. જીવનના પ્રભુ મહાવીરે મનુષ્યને અજ્ઞાન અને અવિવેકના | હર ક્ષણનું તેઓ ઉંડુ ચિંતન કરતાં. અંધકારથી બહાર નિકાળી સત્ય, અહિંસા, દયા અને જીવન ક્ષણભંગુર છે, આ જે જાણી લે છે તે કરૂણાના આદર્શ સિંહાસન પર બિરાજીત કર્યો. તેમના પળ પળનો સદ્ઉપયોગ કરે છે અને આ જીવન સમયમાં જ્યાં ત્યાં હિંસાનું તાંડવ નૃત્ય ચાલતું હતું જીવવાનો ઉદ્દેશ્ય છે. જીવનમાં કોણ કોને ક્યાં સુધી, ત્યારે વિશ્વને હિંસાના દાવાનળથી પ્રભુ મહાવીરે કેવી રીતે, કેટલો સાથ આપી શકશે, તે કહેવું અસંભવ સર્વપ્રથમ બહાર કાઢવામાં સિંહફાળો આપ્યો. છે પણ સત્ય એ છે કે ધર્મ-કર્મ અંત સુધી સાથ
પ્રભુ મહાવીરે માનવને અહિંસાનો સિદ્ધાંત યા આપે છે. હકીકતમાં મહાવીર નામ મુજબ જ વર્ધમાન સ્વરૂપ અનેકાંતનો આપ્યો. કોઈના પ્રાણ હરવા, હતા. તેઓ સ્વયંની આત્માથી નિરંતર પ્રગતિશીલ હત્યા કરવી એજ ફક્ત હિંસા નથી.. વિચારોની | હતા. વર્ધમાનની દરેક પળ વર્ધમાન અને વર્તમાન હિંસા પણ કહેવાય છે. આપણને ભગવાન મહાવીરે હતી. તેમને સ્વયં ખોવાઈ જવાનો ભય ન હતો. જે વિચારોની હિંસા એટલે અનેકાંતના સિદ્ધાંતની અમૂલ્ય સત્ય છે, શાશ્વત છે, જે ખોવાઈ જવું અસંભવ છે, ભેટ આપેલ છે. હું જે કહું એ જ સત્ય છે એવું તેને મહાવીર ગોતતા રહેતા. તેમાં ખોવાઈ જવામાં તે કહેવું અથવા મત પ્રગટ કરવો એ પણ હિંસા છે. | રાજ હતા. પ્રભુ મહાવીરનો ઉપદેશ પણ એ હતો કે