________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશઃ વર્ષ: ૬, અંક: ૪
ઓકટોબર - ૨૦૦૬
આ સમયે સિંહદાસ શેઠે પોતાની પુત્રી ગુણમંજરી ઉપવાસ કરવાને અશક્ત હતી તેથી વર્ષમાં ગુણમંજરી રોગી અને મુંગી થવાનું કારણ પૂછતાં એક દિવસ આરાધન કરવા માટે તેને કહેવામાં આવ્યું સૂરિજીએ તેનું પૂર્વ વૃતાંત કહી સંભળાવ્યું હતું. હતું. તે દિવસે પાટ ઉપર જ્ઞાન અને જ્ઞાનના ગુણમંજરીએ જ્ઞાનની મોટી વિરાધના કરવાથી ઉપકરણોની સ્થાપના કરવી. તે પછી ગુરૂવર્યની મહાદુઃખ ભોગવ્યું હતું. ખેટકપુરમાં જિનદેવ શેઠને પાસે આવી તેમના ચરણ કમલમાં વંદન કરી ચતુર્વિધ સુંદરી નામે સ્ત્રી હતી. તેને આશપાલ, તેજપાલ, આહારના પચ્ચક્રખાણ કરવા. પછી જ્ઞાન સ્થાપનાની. ગુણપાલ, ઘર્મપાલ અને ધર્મસાર નામે પાંચ પુત્રો પૂજા કરી તેની આગળ વિવિધ પ્રકારે આરાધના કરવી. હતા તેમને જ્ઞાનાભ્યાસ કરવા પિતાએ મોકલ્યા, પણ તે દિવસે ઉત્તર, પૂર્વ અથવા ઈશાન તરફ બેસી ૩ તેઓ ચાલતાથી જ્ઞાન સંપાદન કરવામાં પ્રમાદી થાય હૂિનમો નાણસ્ય’ એ પદનો બે હજાર જાપ કરવો. જે તે સાથે પાઠશાળામાં તોફાની તરીકે પંકાયા. આથી પોસહ લેવાની ઈચ્છા થાય તો તે દિવસે ગણણું તેના શિક્ષા ગુરૂએ તેઓને ધિક્કારી કાઢી મુકતા તેમની પ્રમુખવિધિ થઈ શકે નહિં તેથી તે પારણાના દિવસે માતા સુંદરીએ તેઓનો પક્ષ કર્યો અને જ્ઞાનનો અનાદર પૂર્વોક્ત વિધિ કરવો. પારણાના દિવસે સત્પાત્રરૂપ બતાવ્યો. તેવી સ્ત્રીની વર્તણુંકથી તેના પતિ જિનદેવને સાધુને પ્રતિભાભી સાધર્મીવાત્સલ્ય કર્યા પછી પોતે રીસ ચડી અને કોપથી સુંદરીની ઉપર પત્થરનો ઘા પારણું કરવું એમ દર્શાવાયેલ છે. આ પવિત્ર પર્વનું કર્યો. આથી મૃત્યુ પામી તે સુંદરી ગુણમંજરી થઈ ઉદ્યાપન પણ શાસ્ત્રમાં ઉત્તમ પ્રકારે લખેલું છે. અવતરી છે. જ્ઞાનની વિરાધનાથી તે મુંગી અને રોગ ઉદ્યાપનના વિધિમાં પુસ્તક, રૂમાલ, પૂંઠા પ્રમુખ પીડિત થઈ છે.
જ્ઞાનના ઉપકરણો પ્રત્યેક પાંચ-પાંચ ગુરૂને આપવા આવા સૂરિજીના વચનથી તેમને જાતી સ્મરણ તેમજ પાંચ નવકારવાળી પણ અર્પિત કરવી તેમ થઈ આવ્યું અને તે પછી જ્ઞાનપંચમીના આરાધન દર્શાવેલ છે. માટે મુનિએ ઉપદેશ આપ્યો. વરદત્ત અને ગુણમંજરી આ મહાપર્વનું આરાધન કરવાથી સૌભાગ્ય, જ્ઞાનપંચમીના આરાધનથી છેવટે ઉત્તમગતિ પામ્યા. રૂ૫, જ્ઞાન, આરોગ્ય અને સાંસારિક સમૃદ્ધિ પ્રાપ્ત વરદત્તનો જીવ પુષ્કલાવતી વિજયમાં પુંડરીકિણી થાય એમ શાસ્ત્રકાર દર્શાવે છે. તેથી સર્વે જૈન શ્રાવકોએ નગરના રાજા અમરસેનનો સુરસેન નામે પુત્ર થયો તે આ પર્વ અવશ્ય આરાધવા યોગ્ય છે. ભારત વર્ષમાં શ્રી સીમંધર સ્વામીના ઉપદેશથી ચારિત્ર લઈ ઉત્તમ જન્મ લઈ જ્ઞાન સંપાદન કરવું એ જ માનવજીવનનું ગતિ પામ્યો. ગુણમંજરીનો જીવ મહાવિદેહ ક્ષેત્રના સાફલ્ય છે. પૂર્વાચાર્યો જ્ઞાનને માટે નીચેનું પદ ઉચ્ચ ઉમાવિજયમાં શુભાનગરીના રાજા અમરસિંહને ઘેર સ્વરે કહી ગયા છે. સુગ્રીવકુમાર નામે પુત્ર થયો તે છેવટે સમૃદ્ધિવાન ज्ञानं सारं सर्व संसारमध्ये ज्ञानं રાજ્ય ઉપર મહારાજા થયો તેને ચોરાશી હજાર પૂત્રો
तत्वं सर्वतत्वेषु नित्यम् । થયા. જયેષ્ઠ પુત્રને રાજ્ય આપી સુગ્રીવકુમાર ચારિત્ર
___ ज्ञानं ज्ञानं मोक्षमार्ग प्रदायि तस्माय, લઈ કેવળજ્ઞાન પામી મોક્ષે ગયો. ઉપરના દષ્ટાંતથી
ને વંવ વિદ્યા જ્ઞાનપંચમીનું આ મહાપર્વ કેવું સર્વોત્તમ પર્વ છે તે
* શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ' ના સં. ૧૯૬૧/ જણાય આવે છે તે પવિત્ર પંચમી, સૌભાગ્ય
૬૨ સને ૧૯૦૫ - ૦૬ ના પુસ્તક નં. ૩માંથી પંચમીના નામે પણ ઓળખાય છે. આ પર્વનું
કે જનહિતાર્થે સાભાર.* આરાધન પ્રત્યેક માસે કરવાનું છે, પણ રોગપીડિત
૧૦
For Private And Personal Use Only
