Atmanand Prakash Pustak 101 Ank 10

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ ૪ અંક ૧૦, ૧૫ જાન્યુઆરી ૨૦૦૫
કર્મ : અન્ય ધર્મ અને જૈનધર્મમાં
લેખક : પ્રા. ડૉ. પ્રફુલ્લા વોરા (ગતાંકથી ચાલુ..] | હિન્દુ ધર્મમાં કર્મના સિદ્ધાંતને ઉપરોકત આ જગતમાં આપણે કેટકેટલી ભિન્ન | બાબતના પાયામાં ગણાવ્યો છે. એક માણસ પ્રકૃતિના માણસો જોઈએ છીએ. કેટલાક તો નાની | જમીનમાં ખાડો કરીને ગોટલો વાવે છે; તેનું નાની બાબતોમાં ક્રોધથી લાલચોળ થઈ જાય છે. | સિંચન કરીને કાળજીપૂર્વક જતન કરે છે. બીજો તો એવી જ પરિસ્થિતિમાં કેટલાકની મુખમુદ્રા | માણસ બાવળ વાવે છે, બંનેના પરિણામો જુદાં છે. શાંત હોય છે, ચહેરા પર સમતાભાવની રેખાઓ | બાવળ વાવનાર કેરીની અપેક્ષા ન રાખી શકે. અંકિત થયેલી હોય છે. જેમ કે ચંડકૌશિક અને સત્કાર્યો અને સત્કર્મોનું પરિણામ આજન્મ અને ભગવાન મહાવીર. કેટલાક લોકો ઘમંડથી ૭ પુનર્જન્મમાં પ્રાપ્ત થાય છે. આ માન્યતામાં એક ઘેરાયેલા હોય છે. તો કેટલાક વિનમ્રતા ધારણ | વાત સ્પષ્ટ લાગે છે કે હિન્દુઓ કમને અદેષ્ટ સત્તા કરનારા છે. દા.ત. રાવણ અને રામ. આ ઉપરાંત ] માને છે. માટે ઈશ્વરની ભક્તિ જ માનવના સુખતિરસ્કાર-કરુણા, ભોગ-સંયમ, જૂઠ-સત્ય, ભક્ષક
દુઃખ માટે કારણભૂત બને છે. હિન્દુધર્મના પવિત્ર રક્ષક જેવી વિરોધાભાસી વ્યવહાર પ્રકતિ શા માટે ] ગ્રંથ શ્રીમદ્ ભગવત ગીતામાં ‘કર્મયોગ'નો ઉપદેશ જોવા મળે છે? એક મનુષ્ય રાજા અને બીજો રેક | છે. એ અનુસાર- ‘કર્મ કરતી વખતે આ કર્મ હું શાથી? એકને ખાવા માલપુઆ ને બીજાને બટકું | કરું છું, એના પરિણામની ચિતા મારા હાથમાં રોટલો ય ન મળે એવું કેમ? કોઈ સાત માળની | નથી. એ માટે તો ઈશ્વરનો કર્તાભાવ મહત્ત્વનો હવેલીનો સ્વામી તો કોઈને નરક જેવી સ્થિતિ શા
છે.' કર્મ કરતી વખતે એટલે કે કાર્ય કરવા માટે? શા માટે આવાં વિરોધાભાસી દયો જોવા ન પાછળ પરિણામ વિષે ચિંતા ન કરવી એવું મળે છે?
જણાવવામાં આવ્યું છે. આ માટે ફિલસૂફીએ અને સંતોએ પોતાની
ખ્રિસ્તી ધર્મમાં ઈશ્વરને બુદ્ધિનો વિષય વિચારધારાઓ પ્રમાણે સ્પષ્ટતા આપવાનો પ્રયત્ન | માનવાને બદલે શ્રદ્ધાનો વિષય ગમ્યાં છે, તેથી કર્યો છે. કેટલાક ધર્મોએ આ માટેના ચોક્કસ સારાં-નરસાં કર્મોનો બદલો ઈશ્વર જ આપે છે. સિદ્ધાંતો આપ્યા છે. તેઓ કહે છે કે આ તમામ સત્યનું આચરણ કરનારને સુખપ્રાપ્તિ અને બાબતોનો સર્જક ઈશ્વર છે, કારણ કે તેની ઇચ્છા
| દુરાચરણ કરનારને દુઃખપ્રાપ્તિ થાય છે. ઇશુ વગર એક પાંદડુંય હલતું નથી. આ વાત ઈશ્વરનો
| ખ્રિસ્તે જણાવ્યું હતું કે ઈશ્વર પ્રેમાળ પિતા છે અને કર્તાભાવ સૂચવે છે. અહીં ઈશ્વરનો કર્તાભાવ ! ક્ષમાની સાક્ષાત મૂર્તિ છે, માટે તે દુષ્કૃત્યો કરનારને પ્રસ્થાપિત થાય છે. જો એમ હોય તો માનવ ! પણ ક્ષમા કરી દે છે અને માફી આપે છે. પછી માનવ વચ્ચે આવી અસમાનતા ન સર્જાય. આ ! તને કર્મનું વિપરીત ફળ ભોગવવું પડતું નથી. દૃષ્ટિએ જોતા વિવિધ ધર્મોના સિદ્ધાંતો શું કહે છે. હવે વ્યક્તિ જો પોતે જે કાંઈ કરે, એને તે સમજીએ.
{ ઈશ્વર આધીન માનવામાં આવે તો વ્યક્તિની