Atmanand Prakash Pustak 086 Ank 09 10

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 17

BEાસનમાપ
લેખક : શ્રી રતિલાલ માણેકચંદ શાહ-નડીયાદ
܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀
પ્રત્યેક જીવોના જીવનમાં સાતા-અસાતા બનાવે છે. આ રીતે પુણ્યના ઉદયમાં સુખ પ્રાપ્તિીના વેદનીય કર્મોને ઉદય આવે છે. તે ઉદય કયારેક સમયે આત્મસ્થિરતાને આત્મ શાંતિ જાળવવા તીવ્રપણે તે ક્યારેક મંદપણે હોય છે, સાતાથી સંપુરૂષ તથા જ્ઞાની પુરૂષનાં ચરિત્ર ઉપકારી થાય સુખનું વદન તથા અસાતાથી દુઃખનું વેદના થાય છે અને ઉદાસીનતાના ક્રમમાં વિકાસ સાધી છે. તીવ્ર સાતાના ઉદયે સાંસારિક સુખના શ્રેષ્ઠ શકાય છે. સાધનો આવી મળે છે, ત્યારે તે સુખને પચાવવું અને અસાતાના તીવ્ર ઉદયે, દૈહિક વેદના, કઠણ થઈ પડે છે. જેથી સર્વ–મદ-પ્રતિષ્ઠા–મેહ વિયેગાદિ વખતે માનસિક વ્યથા, સ્વજનાદિનાં મરણ તૃષ્ણાદિ અનેક દોષ આવિષ્કાર પામે છે જેથી પ્રસંગોએ ઉત્પન્ન થતા અકથ્ય ખેદ એ આદિ જીવ તેનાથી પછડાય છે,
પરિસ્થિતિ હોય ત્યારે ચિત્ત સ્થિર રહેવું કે દુઃખને મુમુક્ષુ જીવને તેવા દોષ છેડા પ્રમાણમાં હોય સભ્ય પ્રકાર વેદવું અતિકઠણ છે મુમુક્ષુ આત્માને તે શકય છે, છતાં દોષથી સંપૂર્ણ નિવૃત્તિ હોતી પણ તેવી આકરી કસોટીના પ્રસંગોએ આત્માને નથી. માટે નિવૃત્તિ લાવવા માટે સત પુરુષોના સ્વચ્છ રાખવો મુશ્કેલ બને છે. પરંતુ તેવી પરિચરિત્રોને યાદ કરવા આવશ્યક ગણાય. દેષભાવો સ્થિતિ ઉપસ્થિત થાય ત્યારે ધીરજ, સમતા, ક્ષમા, અંતરમાં આવિર્ભાવ પામતાં જ ભાવિ તીર્થ કર અને વેદના સહન કરવાની શકિત પ્રાદુર્ભત કરવા ભગવંતની બાહ્ય રિદ્ધિ, વૈભવાદિ વિશેષ પ્રમાણમાં માટે, તે સત્ પુરૂષેના ચરિત્રોનું સ્મરણ કરે છે હોવા છતાં, તેમજ સર્વ શક્તિમાન હોવા છતાં અને તે સ્મરણ બળનું દાન કરી અનુપમ લાભ તેઓ કેવા મને વિજયી, શાંત, ગંભીર અને ઉદા. અને હિતનું કાર્ય સુલભપણે કરાવે છે. આત્મા સીન હતા, કેવા સ્વસ્થ અને સમપરિણમી હતા,
વીર્યબળ પ્રગટાવતો જઈ નિજગુણોને અંશે આત્માની કેવી અદભૂત, શાંત, વિતરાગ દશા હતી. અંશે ઉઘાડ કરતા જાય છે. આવું અદ્દભુત કાર્ય તેને સર્વ પ્રકારે અપક્ષપાત બુદ્ધિએ વિચારવાથી આવા મરણ થકી સહજ થાય છે અને તે અર્થે મુમુક્ષુ અને સાધનામાં ઉત્સુક મોક્ષાભિલાષી શાંત જ આ કહેવામાં આવ્યું છે જે નીચે આપેલ ભાવે તેનું મનન કરે છે અથવા કેઈ સમ્યક દૃષ્ટિ દષ્ટાંતાથી સમજી શકાય તેમ છે, ચક્રવતીનું જીવન યાદ કરી તેમને વિપુલ પ્રમા. ત્રેવીસમાં તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચાર ણમાં રિદ્ધિ-સિદ્ધિ હોવા છતાં અને છખ ડનું જ્ઞાનના ધર્તા છે. અનેક આશ્ચર્યકારક લબ્ધિ અને સ્વામીત્વપાયું હોવા છતાં તેમજ ચૌદરતનો તેમની સિદ્ધિઓના સ્વામી છે. શુદ્ધ આત્મ સ્વભાવ પૂર્ણસેવામાં ઉપસ્થિત હોવા છતાં તેઓ કેવા આશ્ચર્ય. તાઓ પ્રગટાવવાના કામી છે. તેવામાં પૂર્વ જન્મનાં કારક અલિપ્તતાથી રહેતા હતા, ગવ કે ગારવ અશે વેરી કમઠના જીવ (જે દેવ ગતિમાં છે)ના અંતરમાં પણ તેમની પાસે આવી શકતા ન હતા, એ આદિ પૂર્વનું વૈર સાંભળી આવતા ઉલ્લસે છે, વેરથી પ્રકારના સ્મરણથી જિજ્ઞાસુ આત્માથી જીવ બોધ અનેકાનેક પ્રકારના ભય ઉપજાવનાર અને પ્રાણહાનિ લઈ બળ પ્રાપ્ત કરી સમપરિણામે રહેવાનું શકય થાય તેવા ઉપસર્ગો કરે છે, પ્રભુ કેવળ સમભાવે એગ-2
[૧૪૫