Atmanand Prakash Pustak 086 Ank 09 10

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 16

જેના જીવનમાં અહંકાર, સ્વાર્થ, પ્રપંચ, ઇર્ષા, દુકકડે એ વીર બેલી છે. લેજ, કલેશ કંકાસ, કુસંપ, અનીતિ જેવા ત જાણે-અજાણે. ઇચ્છાઓ કે અનિચ્છાએ, ન હોય, અથવા જે આ તને પિતાના જીવન- ઈરાદાપૂર્વક કે વગર વિચાર્યું, બીજાઓનું અશુભ માંથી નાબૂદ કરવા આતુર હોય તેને માટે આ બોલ્યા હોઈએ, વિચાર્યું હોય કે આચર્યું હોય, પર્વ મહાન ઉપકારી છે,
મન વચન અને કાયાથી દુઃખ દીધું હોય તે તેને પર્યુષણ મહાપર્વની પધરામણી થવાની છે, લીધે અંતરતલમાં જામી ગયેલ ઈષ્ય, દ્રષ,રીસ અને આપણે તેમનું સુસ્વાગતમ કરવાનું છે. પાપવૃત્તિ. ઉદેગના કચરાને ઉલેચી ઉલેચીને બહાર ફેંકવાને એને પિષવાની તમામ પ્રવૃત્તિઓને છોડી દેવાની છે, હૈયાની પુરેપુરી સફાઇ કરવાની છે. હૈયામાં છે. તપશ્ચર્યાની અને સંયમની પ્રવૃત્તિ ન કરવાની વગર પરવાનગીએ, ગેરકાયદેસર, જામી પડેલી આ છે. પાપ-વૃત્તિઓનું શમન કરવાને આપણે નિર્ણય કચરાની વસાહતેને જડમૂળથી નાબૂદ કરવાની છે. જ “પર્યુષણ પર્વ’ નું સાચું સ્વાગત છે. હૈયામાં ક્ષમા, મૈત્રી, પ્રસન્નતા અને સમતાના
પર્યુષણ પર્વને સાધનાને પરિપાક “મિચ્છામિ ગુણોનું ઉપવન રચવાનું છે. સાચુકલા હૈયામાંથી દુક્કડ” છે.
બેલેલા મિચ્છામિ દુક્કડ આ તમામ કાર્યવાહી મિચ્છામિ દુક્કડે એટલે મારી ભૂલ થઈ ગઈ. એકલે હાથે કરી છૂટવાનું સામર્થ્ય ધરાવે છે. મિચ્છામિ દુક્કડ એટલે મને ક્ષમા કરે. આપણે બધા પર્યુષણ પર્વનું સુસ્વાગતમ્ કરીને મિચ્છામિ દુક્કડે એટલે ફરી કયારેય ભૂલ નહિ આ અણદીઠ સામર્થ્યને સાચે ઉપગ કરીએ અને
આપણા જીવનને ક્ષમા, મૈત્રી અને સમતાના ગુણેથી ક્ષમા એ વરનું ભૂષણ ગણાય છે અને મિચ્છામિ ભર્યું ભર્યું બનાવી દઈએ. –જ્ય જિનેન્દ્ર
ભેજ રાજાની એક વાત કહેવાય છે. પિતાના રાણીવાસમાં સવારના સમયે ભેજ રાજા એક સમયે ગયા. પટરાણું કેઈ સાથે અંગત વાત કરતાં હશે ત્યાં અચાનક જઈ ચડવાનું થતાં તેઓની ચાલુ વાતમાં વિક્ષેપ પડયા અને પટરાણીએ ઉચ્ચાયું : “કે મૂખ! ”
ભેજ રાજા બોલ્યા ચાલ્યા વિના પાછા ફર્યા અને વિચારમાં પડયા કે, રાણીએ મને મૂર્ખ કેમ કહા ? સભામાં આવી આસન ઉપર બિરાજ્યા અને જેમ જેમ દરબારીએ અને પંડિતે આવતા ગયા અને પ્રણામ કરતા ગયા તેમ તેમ તેમને “કે મૂખ' એમ કહેતા ગયા. દરેક દરબારી અને પંડિત પિતાની કઈ ભૂલ થઈ હશે અને તેથી પિતાને મૂર્ખ કહ્યો હશે તેમ માની પિવાનું આસન લેતા ગયા.
કાલિદાસ સભામાં આવ્યા અને ભેજ રાજાને પ્રણામ કર્યા. તરત જ ભોજરાજાએ કાલિદાસને કે મૂ” એમ કહ્યું, કાલિદાસે વળતો પ્રશ્ન પૂછ્યું :
खादन म गच्छामि हसन्न जल्पे, गत न शोचामि कृत न मन्ये । द्वाभ्यो तृतीयो न भवानि राजन, किं कारण भोज भवामि मूर्ख : ॥
હે ભેજ રાજા, હું આતાં ખાતાં ચાલતું નથી, હસતાં હસતાં બેલ નથી, થઈ ગયેલી બાબતને યાદ કરી શેક કરતા નથી, બીજા ઉપર કરેલા ઉપકારને મન પર લેતું નથી, અને બે જણા વાત કરતા હોય ત્યાં ત્રીજો બન્નેની વચ્ચે પડતા નથી. તે પછી કયા કારણસર હ મુખે ગણઉ છું ? '
કાલિદાસની ચતુરાઈમાં પિતાને રાણીએ મૂર્ખ કહ્યાનું કારણ ભેજ રાજાને તરત સમજાઈ ગયું !