________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir પર્યુષણ પર્વને વિશ્વને મંગળ સંદેશ મુનિરાજશ્રી ભુવનવિજયજી મહારાજના શિષ્ય મુનિશ્રી જંબૂવિજયજી મહારાજ ધર્મ પ્રધાન ભારતવર્ષની અંદર આર્યકુળમાં કહેવામાં આવે છે. આ સંવત્સરી પર્વની ઉજવણી જન્મેલા મનુષ્યનું એ સદભાગ્ય છે કે એને પરમાત્મા, સાત દિવસ પૂર્વે શરૂ થતી હોવાથી આઠ દિવસનું આત્મા, પુણ્ય, પાપ, ધર્મ, અધર્મ, પરલોક, મુક્તિ પર્યુષણ પર્વ ગણાય છે. આ પર્વ ભલે જૈનોમાં આદિ સિદ્ધાંતો ઉપર પ્રાયઃ જન્મસિદ્ધ શ્રદ્ધા હાય જ ઉજવાતું હોય પણ એનો જે સંદેશ છે તે છે. આમ છતાંયે એ હકીકત છે કે સામાન્ય રીતે તો સમગ્ર વિશ્વનું કલ્યાણ કરનાર છે. આ પર્વનો જીવનની જંજાળમાં અને મોહમાયાના પાશમાં એ મુખ્ય સ દેશ કયો છે તે જોઈએ. એટલે બધા અટવાઈ ગયે હોય છે કે ચાલુ જીવનવ્યવહાર કરતી વખતે આત્મા, ધર્મ આદિ વિષે એ સુખ સર્વે ને પ્રિય છે અને દુઃખ સર્વેને અપ્રિય ભાગ્યે જ વિચાર કરતા હોય છે. અર્થ અને કામના છે, દુઃખમાંથી છટકવા અને સુખ પ્રાપ્ત કરવા વિચારોમાં એ એટલે બધા આસકત અને ઓતપ્રોત દરેક આભા અહર્નિશ પ્રવૃત્તિ કરે છે. છતાં ભાગ્યે થઈ ગયો છે કે ભવિષ્યના અનત કવનને સુખમય જ કોઈ પણ માણસ જીવનમાં ખરેખર સુખશાંતિ બનાવવાને બદલે વર્તમાન કાળ કે જે અતિઅ૮૫ પામતા હોય છે. કારણ? કારણ એ જ છે કે સુખ છે તેને જ સર્વસ્વ માની કાળનાં ક્ષણજીવી અને કાલ્પ- ક્યાં છે અને સુખનાં સાચાં સાધનો ક્યાં છે એની નિક સુખોને માટે એ નિરંતર તરફડત રહે છે. એને ખબર જ નથી. જે પદાર્થોમાં સુખ નથી એ અને એની પાછળ જ મહામૂલ્યવાન માનવ જીવનને પદાર્થોમાં જ એ સુખને શોધી રહ્યો છે. સુખ બાહ્ય એ વેડફી નાખે છે. આવા આત્માઓને મોહ અને પદાર્થોમાં ભર્યું છે એમ માનીને એ પદાર્થો મેળવવા પ્રમાદની નિદ્રામાંથી જાગૃત કરવા માટે મહાપુરુષ માટે જગત પૂર ઝડપથી દોડી રહ્યું છે. જાતજાતના પર્વની શ્રેજના કરે છે કે જેથી પર્વના દિવસમાં પદાર્થો મેળવવા માટે જ આપસ આપસમાં લૂંટાલૂંટ પ્રેરણું અને જાગૃતિ મેળવીને આત્મા પોતાના લક્ષ્ય ચાલી રહી છે. તેને પરિણામે આજે જગતમાં ચારે તરફ આગળ વધે અને માનવ જીવનને સાર્થક કરે. બાજુ વિગ્રહો ચાલી રહ્યા છે. આજે જગતમાં જૈનદર્શનની એ વિશેષતા છે કે તેનાં એકેએક પવો જ્ઞાનને વિસ્તાર વધ્યો છે પણ ઊંડાણ તદ્દન ઘટી આધ્યાત્મિકતા વિકસાવવા અને તપ-ત્યાગ આદિ ગયું છે. આત્મજ્ઞાની પુરુષો કહે છે કે સુખ આત્માનો ગુણને કેળવવા માટે જ યોજાયેલાં છે. જૈનદર્શનનાં ગુણ છે, જડ પદાર્થને ગુણ નથી. એટલે જ પર્વોમાં પર્યપણે એ સૌથી મહાન પર્વ મણાય છે. પદાર્થોમાં અનંતકાળ સુધી સુખ શોધ માં આવે પરિ–ઉષણ સમસ્ત ભાવે આત્મામાં વસવું એનું કે અનંત જડ પદાર્થોનો સંચય કરવામાં આવે તે નામ પર્યપણું. વિષય, વિલાસ અને વિકારો તરફ પણ સુખશાંતિની પ્રાપ્તિ થવી અશક્ય છે. ઇષ્ટ દેડતી મને વૃત્તિને તપ, ત્યાગ, ક્ષમા આદિ દ્વારા બાહ્ય પદાર્થોની પ્રાપ્તિથી આપણને જે સુખને માવીને આત્મા તરફ આ પર્વમાં વિશેષ કરીને અનુભવ થાય છે તે ખરેખર સુખ નથી, પણ વાળવામાં આવે છે. સંવત્સરમાં–વર્ષમાં એકવાર સુખનો એક ભ્રમણાત્મક આભાસ જ હોય છે અને આવતું હોવાથી આ પર્વને સંવત્સરી પર્વ પણ તેથી જ એ આભાસ ક્ષણવાર પછી સમાપ્ત થઈ પર્યુષણ પર્વને વિશ્વને મંગળ સંદેશો 173 For Private And Personal Use Only
