Atmanand Prakash Pustak 059 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

C |
| |
ભક્તિની પરંપરા { (લેખક: સાહિત્યચંદ્ર બાલચંદ હીરાચંદ, માલેગામ)
જીવનમાત્રને જન્મતઃ આહાર, ભય, મેથન અને પ્રૌઢાવસ્થામાં ચળકતા નાણમાં પિતાની પૂર્ણતા પરિગ્રહ એટલે સંગ્રહ કરવાની સંજ્ઞા કે વૃત્તિઓ
સમાએલી છે એમ એ માનવા માંડે છે, એટલે જ હોય છે. અનંત ભવના સતત અભ્યાસથી એ ફેર પડે છે. પરિણામે ગમે તેટલી વસ્તુઓ એ ભેગી જીવ સાથે ઓતપ્રોત થઈ ગએલી હોય છે. એટલે જ કરે તે પણ એ પિતાને સતત અપૂર્ણ જ માનતો
રહે છે. એની એ વૃત્તિઓનો અંત ક્યારે પણ આવે માણસ બાલ્યાવસ્થામાં પણ સંગ્રહ કરવાની વૃત્તિ ધારણ કરે છે. બાળક ચળકતા પથરો પણ ભેગા તેમ નથી, એ વસ્તુ એના ધ્યાનમાં આવતી જ કરે છે. અને જેમ જેમ એનું અવલોકન વધતું નથી. અને એની ધારેલી પૂર્ણતા દૂર ને દૂર જતી જાય છે તેમ તેમ એ પોતાને લાગતી મૂલ્યવાન વરતુઓને સંગ્રહ કરવા પ્રયત્ન કરતો રહે છે. એવી એ અવસ્થાને આપણે આસક્તિ, લાલસા માણસને પિતાને હું અપૂર્ણ છું એમ લાગ્યા કરે અગર મેહનીના નામે ઓળખાવિયે, છતાં એ છે. અને એ અપૂર્ણતાને પોતે પહોંચી વળવા માટે પૂર્ણતા મેળવવા માટે જ પ્રયત્ન હોય છે. એ એને ભાવતી વસ્તુઓને સંગ્રહ એ કર્યું જાય છે, સત્ય વસ્તુ છે. કોઈ કારણે એનો એ ભાસમાન એની એ સંગ્રાહકવૃત્તિ એના મનમાં રહેલી અપૂર્ણ પૂર્ણતા ધૂળ ભેગી થઈ જાય છે ત્યારે જ એની આંખમાં તાની વૃત્તિને કારણે જ જાગેલી હોય છે એમાં શંકા નવું અંજન પડે છે. અને પછી એની માનેલી પૂર્ણતા નથી. અને એ અપૂર્ણતા દૂર કરી “હું પૂર્ણત્વ સાચી નહીં પણ નકલી હતી એનું એને ભાન મેળવું, અને પૂર્ણ થઉં” એ સુત્ર ભાવના એજ આવે છે. એવામાં જો એની બુદ્ધિ જાગૃત થઈ જાય જેને આપણે પૂર્ણતા અગર પરમાત્માપણું કહીએ અગર કોઈ માર્ગદર્શક સંત મહાત્માને એગ આવી છીએ તે પ્રાપ્ત કરવા માટેની ભક્તિની છે. એ સમજી મળે તો એની અપૂર્ણતા અને પૂર્ણતાને વિષય રાખવું જોઈએ.
બદલાઈ પણ જાય. અને એવી અવસ્થામાં પણ એ પરાકેટીની ભક્તિનું મૂળ એવા પ્રકારનું છે એ થાપ ખાઈ જાય તે એની પ્રગતિ સાફ અટકી પડે, સમજી રાખવાનું છે, જે અપૂર્ણતા પ્રાથમિક બાલ્યા- અને એ પુછ પ્રગતિને માર્ગે મૂકાઈ જાય. પ્રત્યક્ષ વસ્થામાં ભાસે છે તેજ અપૂર્ણતાનું સ્વરૂપ પ્રૌઢ દાખલાથી આપણે હવે એને વિચાર કરીએ. અવસ્થામાં પણ કાયમ જ હોય છે, એમાં શંકા કોઇ માણસ પ્રથમ તદન ગરીબ અવસ્થામાં નથી. પ્રૌઢાવસ્થામાં ફક્ત એ વસ્તુઓમાં ફેર પડે હોય, અને એને કોઈ શુચિ કે અશુચિ માર્ગથી છે, કૃતિમાં નહીં.
અલ્પકાળમાં લાખ રૂપિયા મળી જાય ત્યારે વાસ્તવિક - બાલ્યાવસ્થામાં ચળકતા પત્થરોથી માણસ રીતે એણે સંતોષ રાખી એટલા ઉપર પિતાને પિતાને પૂર્ણતા લાવવાનો પ્રયત્ન કરે છે. અને નિર્વાહ સુખપૂર્વક ચલાવવો જોઈએ. પણ તેમ થતું