Atmanand Prakash Pustak 059 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

પાપટિયુ જ્ઞાન
૧૧૯
આવી ગઇ, કાંઠલા પણ કાળા થઇ ગયા. અને જાણે મોટા પાપટ હાય તેવા તેના દેહને ઘાટ બંધાઇ ગયા. વિદ્યાર્થી મનમાં હવે તલપાપડ થવા લાગ્યા તે તેના મનમાં વિચાર આવવા લાગ્યા “ આ પાપટ મારી પાસેથી મંત્ર શીખીને તેના સમાજમાં
ઋષિ ખેલ્યા: “તારા એવા કયો મંત્ર છે ? જશે, તેની આખી યે નાતમાં કાને આવે મંત્ર એટા, મને સંભળાવ તો ખરો.'' આવડતા નહીં હાય, એટલે સૌ આને માન આપશે. પછી મંત્રના અર્થ પ્રમાણે સૌ પારધીથી ઊગરવા માટે આ પોપટ પાસેથી તે મંત્ર ખેલતા થઇ જશે. જ્યાં જુઓ ત્યાં આ મત્રતા જ ઉચ્ચાર ચરો અને આમ મારી વિદ્યાના કેટલા વર્ષે વિસ્તાર થશે ! ' આમ વિચાર કરતા કરતા પાંજરા પાસે ગયેા. પાપટ તેા તેના વહાલા વિદ્યાર્થી ને? તરત ખેલે “ પારધી આવે, જાળ બિછાવે, ઘૃણા નાખે, નહીં સાવું', '
બીજે દિવસે સવારે પાંજરામાંથી પે।પટને કાઢીને હાથમાં તેના પગ પકડીને ઝાડીમાં ગયા, આંબલીના ઝાડ પાસે જઇને પાપને છોડી મૂકયા.
પેાપટ તેના આમલીની ઊંચી ડાળે જાતે ખેડા અને પેલા મત્ર ખેલવા માંડયા. વિદ્યાધીના હૈયામાં થયુ કે “ હાશ એક કામ તે પૂરું થયું.'' એમ કહીને ઝૂંપડે પાછા ફર્યાં.
કેટલાક દિવસા થયા ત્યારે બન્યું એવુ` કે ખીજા પેપર પણ આ મંત્ર ખેલતાં શ।ખી ગયા. તેથી પેલા વિદ્યાર્થીને મનમાં ગુમાન આવ્યું. તે ઋષિ પાસે જને તેણે કહ્યું:
જગત ઉપર કાંઇક કલ્યાણ કરે છે તેવા તેના અંતરમાં ઉમળા ઊપજ્યા હતા. એટલે ઋષિને કહે: “ગુરુજી, મને પ્રયત્ન કરી જોવા દો. હું તેને એવા મંત્ર શીખવીશ કે પછી આખી પે।પટની જાત કર્યાય ક્યાય જ નહીં.''
વિદ્યાથી ઓયેા: “મહારાજ, મંત્ર તેા નાના એવા છે. ચાર જ ચરણનો છે અને મારી ગણતરી જો સાચી ઠરશે તે તેનું પરિણામ આપને બતાવીશ.” મત્ર આવે છેઃ
“ પારધી આવે, જાળ બિછાવે
દાણા નાખે, નહીં સાવું.”
ઋષિ મનમાં સમજી ગયા: “ એક વાર જરા મેં કહી તે। દીધું છે કે અર્થ સમજ્યા વગર માત્ર ખેલી ખેલવાના પ્રયત્ન કરાવવા તે નકામું ગણુાય.” પણ તેને આ કામ કરવાના મેહ થયા છે. વળી તેને પાતાના હેતુ શુભ છે કે આ મંત્રથી પટની આખી જાત પારધીના સપાટામાંથી ઊગરી જાય. પણ આ માહમાં વિવેક નથી, ઊંડી સમજ નથી. કાને કેવું જ્ઞાન અપાય ?–આ બધું વિચાર્યા વગર કાપણું જ્ઞાન વ્ય જ જાય. પણ હવે તા તેને પેાતાને પ્રયત્ન કરી જોવા દેવા, તેને પેાતાને જ સમજાય ત્યાં સુધી આપણે મૌન જ રાખવું.”
ઋષિ કહે: ભલે તું કરી જો. આમ કહીને બચ્ચું' આપી દીધું. વિદ્યાર્થી એ પેપટ માટે પાંજરું બનાવ્યું, તેમાં દાણા પાણી મૂકયાં અને બચ્ચાંને તેમાં પૂરીને પાંજરુ પેાતાની ઝૂ'પડીએ ટાંગ્યું.
દરરોજ સવાર-સાંજ વિધાર્થી પેલાં ખચ્ચાંને પઢાવતા, જ્યારે વચ્ચું માણુસના જેવી વાણી એકવા માંડ્યું એટલે પેલા મંત્ર ખેલાવવા માંડયા.
થોડા દિવસ થયા ત્યાં તે પાપટનું બચ્ચું આખા મંત્ર ખાલવા માંડ્યું. પાપટનાં બચ્ચાને પાંખા પશુ
ઋષિજી મારી યાજના તા સફળ થઈ ગઈ, મે પેલા પેટને જે મંત્ર પઢાવીને તૈયાર કરેલા તેણે તેા આખા વનમાં બધા પોપટને મંત્ર શીખવી દીધા છે.
ઋષિ ખેલ્યા : “ એમ ? સારું કર્યું.'' ઋષિ તે! સમજતા જ હતા, તેથી એક દિવસ પેલા પારધીને ખેલાવીને કહ્યું કે મારે કેટલાક પેપટ જોઈએ છે. તું પકડી ઇશ ? મોટા જોઇએ છે, પૈસા લેજે.