Atmanand Prakash Pustak 053 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

જૈન શાસનમાં ભાગવતી દીક્ષાનું સ્થાન
લેખક–પૂજ્ય જૈનાચાર્ય શ્રી વિજ્યજંબુસૂરીશ્વરજી મહારાજ-બિજાપુર (કર્ણાટક)
જૈન દર્શન જગતમાં ઊંચામાં ઊંચું આત્મદર્શન ન આવી છે. જે મનુષ્ય સંસારમાં રહીને પણ છે. તેથી જ એ ખરેખરું આતિક દર્શન છે. કર્મના સ્વાર્થ ત્યાગપૂર્વક સેવાપરાયણ બને છે, તે આ બંધનમાં ઝડપાયેલા આત્માની મુક્તિ શી રીતે થાય? દેશમાં કે પરદેશમાં સર્વત્ર પૂજાય છે, આ એક હકીતે જ એમાં ઉપદેશવામાં આવ્યું છે અને તે જ હેતુથી કત છે, તે પછી જેઓ પોતાની શિશુવયમાંથી સર્વ આત્મા બંધનમાં શી રીતે ફસાયે છે તથા નવાં ત્યાગને પાઠ સ્વીકારી મહાસેવાપરાયણ બને છે, નવાં બંધનોથી શી રીતે બચે તેમ જ જૂનાં બંધને તેના તરફ સુગ રાખવી એ અધૂરી સમજનું પરિથી શી રીતે છૂટે એ બધી જ હકીકતે યથાસ્થિત ણામ છે, દીક્ષા જનતાને સર્વ ત્યાગને પાઠ આપે છણીને પરમપદપ્રાપ્તિ સુધીની સઘળી જ પ્રક્રિયાઓ છે, અને એનાથી મનુષ્યનું જીવન ઉન્નત બની જગઆ દર્શનમાં બતાવવામાં આવી છે. ભૌતિક પદાર્થો તના દરિદ્રનારાયણાદિ સર્વ પ્રાણીગણની મહાસેવામાં ઉપરના રાગ વિગેરે દેથી પ્રત્યેક આત્માનું શુદ્ધ દીક્ષિત પોતાના સમસ્ત જીવનને અર્પણ કરી દે છે. સ્વરૂપ જે બગડયું છે, તે તેના સાગ વિગેરે ગુણકારી એના ભવ્ય માર્ગમાં અંતરાય કરવાનું દુઃસાહસ, જીવનથી જ સુધરે, આ એક મૈલિક હકીકત જો હદય- જેઓ પિતાને સભ્ય-સુધરેલા અને સુશિક્ષિત ગણાવે થી સમજવામાં આવે તે ભાગવતી દીક્ષાનું મહા છે, તેમનાથી હરગીજ થઈ શકે નહિ, એમ અમારું ઉપકારી સ્થાન કેઈનાથી પણ નકારી શકાશે નહિ. નિશ્ચિત માનવું છે.
સંસારમાં અનેકવિધ પેનીઓમાં જીવન જન્મ જૈન ધર્મમાં સંસાર ત્યાગની દીક્ષા આઠથી મરણ થાય છે, પશુ વિગેરે અન્ય કોઈ એવી ની સિત્તેર વર્ષની ઉમ્મર સુધી ગ્રહણ કરી શકાય છે, નથી, કે જેમાં આ ત્યાગની સાધના સંપૂર્ણ શક્ય એમાં જેને તેને મુંડી સાધુ બનાવી દેવામાં આવતા હેય, સિવાય એક મનુષ્ય ની. આ મનુષ્ય નીમાં નથી. તે નીચે રાખવામાં આપેલી સાવચેતી ઉપરથી પણું જીવન અનેક વખત અવતાર થઈ ગયા હોય જોઈ શકાશે. છે, છતાં ત્યાગની ઇષ્ટ સાધના તે કઈ વિરલ અવ- દીક્ષા કેને આપી શકાય? તારમાં જ શક્ય બને છે. મેહ, માયાને અનાદિ જેને શાસ્ત્રોનું એ ફરમાન છે કે જે (૧) સંસ્કારોનું જોર તૂયા વિના જીવને ત્યાગ જીવન આ દેશમાં જન્મેલે હૈય, (૨) વિશિષ્ટ અનિંદ્ય સાચી રીતે સાંપડતું નથી, એ માટે જ સુખના જાતિ કુળસંપન્ન હય, (૩) ખૂન-ચેરી આદિ કામી મનુષ્યોએ મુમુક્ષમાવે પિતા તો આ મેધા જીવન- દુષ્ટ કમ ન હોય. (૪) ઠગ બુદ્ધિ ન હોય, (૫) માં છેક બચપણથી મરણ પર્યત ત્યાગી જીવનને “સંસાર કેવલ જન્મ, જરા, મરણદિક વિવિધ દુઃપ્રયોગાત્મક અભ્યાસ પાડે એ પણ ઘણું જરૂરી થી ભરેલો છે,” એમ જાણનારે હોય (૬) એથી હિતાવહ છે. યોગ્યતાપૂ આ સુંદર સ્વાર્પણ યજ્ઞમાં જ સંસારના રંગરાગાદિક ભોગસુખેથી પણ ઉભરૂકાવટ ન હોય કિન્તુ સહાનુભૂતિ જ હોય. ગેલે વૈરાગ્યવાન હૈય, (૭) શાંત પ્રકૃતિવાળે હેય,
આત્મા-પરમાત્મા-આ જન્મ-પુનર્જનમ-આ (૮) ઝઘડાખોર ન હય, (૯) વફાદાર હોય, (૧૦) લેક-પરલેક-સંસાર-મેક્ષ વિગેરે માનનાર દુનિયાને નમ્ર હોય, (૧૧) રાજવિરોધી ન હય, (૧૨) કે ધર્મ, કઈ સમાજ, કોઈ રાષ્ટ્ર, કે કઈ ધર્મ સમાજ-રાષ્ટ્રના વિશાળ હિતને બાધાકારી ન હોય, કંથ એ નથી કે જેમાં ત્યાગની મહત્તા માનવામાં (૧૩) ખોડખાંપણવાળે ન હય, (૧૪) ત્યાગ
( ૧૧ )e