Atmanand Prakash Pustak 052 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

૧૫૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ એની પ્રતિકૃતિ છપાઈ છે), પરંતુ એ પૂર્વે બાર અંગે અને બાર ઉવંગની થોજના વિ. સં. ૧૯૯૯ માં આગમોદ્ધારકે ટી બેડ ઉપર આગમ-પુરુષના દેહમાં–એનાં બાર અંગો-અવયવોને આગેમ-પુચ્છનું આલેખન કરાયું હતું. એની પ્રતિ- સ્થાને કરાઈ છે, જ્યારે બાકીના આગમોને આગમકૃતિ “શ્રી આગમપુરુષનું રહસ્ય'માં અપાઈ છે. એ પુરુષના દેહની બહાર સ્થાન અપાયું છે. જેમકે છે જોતાં એમાં આગમ–પુરુષનાં બાર અંગે તે તે છે સુરને મસ્તકની આસપાસ આગમ-પુરુષના સ્થળે વીંલ દ્વારા દર્શાવાયાં છે. જયારે મસ્તકની ભામંડળમાં. મૂલસને ચરણની નીચે, ચૂલિયાસતને આસપાસ છ છેયસુત્તનું સૂચન કરાયું છે. બાકીના આગમ-પુરુષને જે કમળ ઉપર સ્થાન અપાયું છે તે આગમો માટે કોઈ વ્યવસ્થા કરાએલી જણાતી નથી. કમળની પીઠિકામાં અને ૫ઇગોને અગમ-પુરુષની આગમપુરુષને લગતી ગાથા પણ આમાં નથી. ઊભી પ્રતિકૃતિની બંને બાજુએ. આગમનાં નામ
આગમ-પુરુષના દેહમાં ન દર્શાવતાં એની આસપાસ વિ. સં. ૨૦૦૫ માં અહીંના (સુરતના) આગમ
દર્શાવાયાં છે. મંદિરમાં જે આગમ–પુરુષને સ્થાન અપાયું છે તેની પ્રતિકૃતિ અત્યાર સુધીમાં ત્રણ પુસ્તકમાં છપાઈ છેઃ
“શ્રી આગમપુરુષનું રહસ્ય” એ નામના (૧)શ્રી આચારાંગસૂત્ર,(૨) આનંદધાસિંધ પુસ્તકમાં આ પ્રતિકૃતિનું જ મુખ્યતયા અનુકરણ (ભા. ૨) અને (૩) શ્રીઆગમપુરુષનું રહસ્ય કરાયું છે.
ન કરાયું છે. એમાં તમામ આગમનાં નામ સંસ્કૃતમાં આ પૈકી પ્રથમનાં બે પુસ્તકમાં મેં એ પ્રતિકૃતિને અપાયાં છે, કમળને અંગે એની નાલ રજૂ કરાઈ છે પરિચય આપ્યો છે. એ પ્રતિકૃતિ વિ. સં. ૧૯ની અને એમાં ત્રિપદીને નીચે મુજબ ઉલેખ કરાયો છે. પ્રતિકતિ કરતાં અનેક રીતે ચડિયાતી છે. કેમકે એ આ પ્રતિકૃતિની વિશિષ્ટતા ગણાય – એમાં આગમપુરુષને લગતી ગાથા છપાઈ છે; વળી ૩પ વા, ઉમેદ વા અને યુવેદ વા. ઉવંગનું, ચરણ વગેરેમાં: દોરવાયેલાં વસુલેમાં રંગ પૂરી, સ્થાન દર્શાવાયું છે. ચાર ભૂલ સુત્તમાં પિંડ
અહીંની (સુરતની ) “ શ્રી દેશાઈપળ જૈન નિજજુતિને (નહિ કે ઘનિજજુત્તિને) ઉલ્લેખ
પેઢી” તરફથી મારું પુસ્તક નામે પિસ્તાલીસ છે. વિશેષમાં ૪૬ (૧૨+૧૨+૪+૬+૨+૧૦) આગમ
છે. આગમ વિ. સં. ૨૦૧૦ માં દીપેસવી ઉપર નાં નામે અપાયાં છે એમાં છેલ્લા ચાર ઉવંગ પ્રકાશિત કરાયું છે. એમાં જૈનાચાર્ય શ્રી વિજય સિવાયના આગમોનાં નામ સંસ્કૃતમાં છે. આમ કરતુરસુરિજીની દેખરેખ હેઠળ તૈયાર થયેલી આગમનામો એક જ ભાષામાં અપાયાં નથી. ખરી રીતે પુરુષની પ્રતિકૃતિ અપાઈ છે. એ આ પૂવે' ગ્રન્થસ્થ શાસ્ત્રીય દષ્ટિએ બધાં જ નામો એક જ ભાષામાં
કરાયેલી પ્રતિકૃતિઓ કરતાં કેટલીક બાબતમાં જુદી અને તે પણ અમારાહી( સં. અર્ધમાગધી )માં પડે છે. જેમકે (૧) અહીં તમામ આગમોનાં નામ
અદ્ધમાગધીમાં અપાયાં છે અને એ આવકારદાયક આપવા જોઈતાં હતાં.
પગલું ગણાય તેમ છે. (૨) સૂર્યનાં બાર કિરણ આ વાતને બાજુએ રાખીએ તે એમ કહી શકાય દર્શાવી મધ્યનાં બેને છોડી દઈ બંને બાજુના પાંચ ક આ પ્રતિકૃતિ ઉપરથી પ્રેરણા મેળવીને, એને સામે પાંચ કિરણોમાં એક એક ૫ણગને ઉલ્લેખ કરાયો છે. રાખીને આગમ-પુરુષની વિવિધ પ્રતિકૃતિઓ તૈયાર ( ૩ ) ૧૨ ઉજંગોનાં નામ તે તે અંગના નામની કરાવાઈ છે અને તેમ થતાં એનો બહોળો પ્રચાર સાથે સાથે અપાયાં છે. (૪) આગમ-પુરુષને થયો છે. આ દષ્ટિએ આગમ-પુરુષને મૂર્ત સ્વરૂપ જમણા ચરણથી માંડીને એના મસ્તક સુધી અંગે અને તે પણ પ્રાયઃ યથાર્થ રવરૂપ આપવાને યશ અને ઉવંગનાં નામ પૈકી એકી અંકવાળાં નામે આગમહારકને ફાળે જાય છે.
(જેમકે આચાર, એવાઈય, ઠાણ, જીવાભિગમ)