Atmanand Prakash Pustak 051 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

સેળ સતીને ઈદ
ની
(લેખક:-શ્રી હીરાલાલ ૨કાપડિયા એમ. એ.) :
( અનુસંધાન ૧૧૮ પુકથી). પદ્ય સંખ્યા કરતુત કૃતિ ગુજરાતમાં સત્તર કડીમાં રચાયેલી છે.
વિષય–આ કૃતિનું નામ જ કહી આપે છે તેમ આમાં આ મહાસતીઓના પ્રશંસા કરાઈ છે. ખાસ કરીને એમના શીયલની તારીફ કરાઈ છે. પહેલી કડીમાં કહ્યું છે કે સવારે ઉઠીને સોળ સતીના નામ યાદ કરવા. આમ કહી એક પછી એક સસ્તીને ઉલેખ એના સંક્ષિપ્ત પરિચયપૂર્વક અપાવે છે. એકંદર સાળ સતીઓ ગણાવવી જોઈતી હતી તેને બદલે અહીં સત્તર ગણાવાઈ છે. જો કે સોળમી કડીના અંતમાં અંતિમ સતી ગણાવતી વેળા “સોળમી સતી પદ્માવતીએ ” એમ કહ્યું છે. આ એક વિલક્ષણું ધટના ગણાય. એ સંબંધમાં આગળ ઉપર વિચાર કરાશે એટલે અહીં તો આ મહાસતીઓનાં નામ, એમને અંગે અપાયેલા સંક્ષિપ્ત પરિચયપૂર્વક હું કર્તાએ આપેલા અમે રજૂ કરું છું –
બ્રાહ્મી–આ બાલકુમારી છે, એ ભરતની બેન છે અને એ સેળ સતીમાં મેટી છે. સંદી-આ બાહુબલિની બેન અને બહાદેવની પુત્રી થાય છે.
ચંદનબાલા...આ સતી બાળપણથી શીલવતી હતી; એણે શ્રમણ ભગવાન મહાવીરને બકુલ વહેરાવ્યા હતા. એ સર્વજ્ઞ બની હતી.
રાજીમતી–આ ઉગ્રસેન રાજા ના અને ધારિણીની પુત્રી અને નેમિનાથની પત્ની થાય છે. એણે યુવાવસ્થામાં કામ ઉપર વિજય મેળવી દીક્ષા લીધી હતી.
પરની સહાય કરવાવાળા પણ નથી, પશુ તમારા નાનાદિક ગુણેમાં રંગી થઇ તમારી આજ્ઞા સેવે તે ભકતનાં સહજે કાર્ય સિદ્ધ થાય. (૪)
કિરિયા કારણ કાર્યતા રે, એક સમય સ્વાધીન;
વતે પ્રતિગુણ સર્વદા રે, તસુ અનુભવ લયલીન. મા અ . પ સ્પષ્ટાર્થનમારે અનેક ગુણના કાર્યના ક્લિા-કાર અને કાર્યપણું પ્રતિ મુશનું દરેક સમયમાં સમકાલે તમારે પિતાને સ્વાધીન છે, તે અનુભવ રસ સ્વાદમાં તમે લયલીન છે )
જ્ઞાયક કલેકના રે, અનીલમભુ જિનશાય;
નિત્યાન મચી સદા રે, દેવચંદ્ર સુખદાય. . અને ૬ પાર્થ––દેવચંદ્ર મુનિ કહે છે કે અનીશ પ્રભુ અગિયારમા, બારમા અને તેરમા ગુણઠાણાના સામાન્ય-જિનેમાં રાજા અને લોક અલેકના સકલ રૂપી : અરૂપી દ્રવ્યગુગુપર્યાયના ઉત્પાદ-યય—પત ત્રિકામાં પ્રવૃત્તિના ખાતા દ્વારા નિત્ય અખંડ પૂર્ણ સ્વતંત્ર અનંત આનંદમયી તથા સંકલ જીવોને સુખના. દાતાર છે. ( ૧ ).
૧૩
૭