________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
=
==
--
-
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
ભવ્યાત્માઓને માનવતાને પાઠ શીખવે છે ત્યારે સંસ્કાર દીપમાં મનુષ્યના આગામાં સંસ્કારનો સંચય કરાવે છે, જયારે આ ત્રીજા ગ્રંથરત્ન દીપમાળામાં ૧ જીવન અને ચિંતન, ૨ સાહિત્ય અને સંસ્કાર, ૩ ભક્તિ અને આરાધના ૪ સુવર્ણરજ અને મનન માધુરી ચાર પ્રકરણમાં ય વસ્તુઓ મનના, હૃદયના, આત્માના અંધકારને ઉલેચી નિર્મળ પ્રકાશ આપવા જ્ઞાન પ્રકટાવવા આ હીવડાઓ ચેતાવ્યા છે. વળી સાથે જ્ઞાનના પરિપાક અને નિરંતરના અભ્યાસ. માનપૂર્વક વાંચવા !' તૈયાર કરેલા વિષયો કે જે ભાદરવા જેવા છે તે આ દીપમાળાઓમાં ગુલ છે.
જીવન અને ચિંતન પ્રથમ પ્રકરણમાં જીવન કેમ જીવું? જીવનની મીઠાશ શેમાં છે? મનુષ્ય વિપત્તિમાં પૈવ, સંપત્તિમાં સમભાવ રાખે તે જ મહા છે વગેરે ભાનની મહત્તાને બોધપાઠ આપેલ છે, તે દરેકે મનનપૂર્વક વાંચી આકરવા જેવું છે. માનવના કયા બે પાથી સર્વનગ્ન થઈ રહ્યો છે? પ્રારબ્ધ અને પુરુષાર્થના પ્રકરણમાં કર્મનું પ્રાધાન્યપણું જ મુખ્ય છે તે માટે સુંદર વિવેચન કર્યું છે. બીજા પ્રકામાં મૃત્યુથી કેમ ન ડરવું? તેના ઉપર કેમ વિજય મેળો વગેરે મનુએ જીવતા કેમ શીખવું એ આને પંન્યાસજી મહારાજે સરસ રીતે સમજ છે.
રાષ્ટ્રની સ્વતંત્રતાનું નર કેમ નથી? હિંદની પ્રજા મુવામીના જાળામાં કેમ ફસાયેલી છે તેના કારમાં તપ, ત્યાગ અને સંયમ ગયા, તૃષ્ણા વધી, દંભ દુરાચાર તથા સ્વાર્થ વષા તેનું અને તે જાળામાંથી પ્રજા કેમ છૂટે તેના વિશિષ્ટ પ્રકાર એ દીપમાળમાં જણાવેલ છે, સેવા અને સત્તા, જેમાં સના કરતા સેવાની જરૂર રવીકારી સેવામાં કયા ગુણે સમાયેલા છે તે સમજાય છે.
એક દીવડામાં મૃત્યુ પર વિજય કેમ મેળવ? સાચી રીતે જીવન જીવી જવા માટે શુભ પ્રવૃત્તિ એમાં શ્રદ્ધાબળ શું કામ કરે છે અને તેની પ્રથમ જફર સ્વીકારી, નહિં ભૂલવા બોધપાઠ આપે છે. રસિકતાને પૂરી કવિને વસ્તુસ્વરૂપને જ્ઞાતા અને સાચે આર્ષદણા બની કાવ્ય રચવાની તથા મહામુનિએને પોતાની કવિતામાં આલેખવા, તેમજ કાર રચવામાં કલ્યાણકર સુંદરતાના સત્ય માર્ગ વાળવા. જરૂરી શિખામણ આપી છે. એક દીપમાળામાં હાજમાં ભારતમાં અનેકવાદોનું વેકાન કેમ ચાલી રહેલું તે જબ્બાવી કર્મવાદ, યાદવાદ અને અધ્યાત્મવાદ સાધનારા મહામાએ લે, કકયાને જે રાહ ચિંધી ગયા છે તે માર્ગે ચાલવા પૂજય પંન્યાસજી મહારાજે જે વિવેચન કર્યું છે તે જરૂર મનન કરવા જેવું છે. આ આવા ૩૩ દીવડાઓમાં મનુષ્ય જીવનનું સાર્થક કેમ થાય? દેશમાં સાચી શાંતિ કેમ પ્રસરે વગેરે ચિંતન મનન કરી આદરવા જેવા બધપાઠ આપેલા છે.
આ લઘુગ્રંથમાં નિબંધનકાએ વધુ હોવા છતાં ચિકર અને લેકબેગ બની છે, જેમાં અનેક મહત્વની બાબતો સમાયેલી છે, એટલું જ નહિં પરંતુ શાળાઓમાં તે માંહેના એક એક નિબંધ ઉપર વિદ્વાન વડે વિવેચન કરાવવા જેવી છે, વિશ્વવિનાશને દિવસનુદિવસ જે જાણકાર સંભળાઈ રહેલા છે તેનું આબેહૂબ વધ્યું પણ વિષયમાં રપષ્ટ જણાવેલ છે. પૂજ્ય પંન્યાસજી મહારાજે આ દીપમાળમાં માસુસાઈના દીવડા પેટાવ્યા છે અને દરેક વિષય મનુષ્યમાત્ર માટે ઉપકારક અને સાચી શાંતિ આપે તેવા છે. કપાળ પચાસજી મહારાજ આવી રીતે અનેક સુંદર, મહાવ અને અનુભવપૂર્ણ છતએ
ચી જનસમાજ ઉપર વિશેષ ઉપકાર કરી, સુંદર સાહિત્યની વૃદ્ધિ કરવા સુખશાતા પૂર્વક દીર્ધાયુ ભેગ તેવી પ્રાર્થના સાથે સમાલોચના પૂર્ણ કરવામાં આવે છે.
For Private And Personal Use Only
