Atmanand Prakash Pustak 048 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 14

૯૦
પપરિણામિકતા દા રે,
લહી પરકારણ ચેાગ ૨ે દયાલરાય; ચેતનતા પરગત થઈ રે,
રાચી પુદ્ગલ ભાગ ૨ે દયાલરાય. (૪) સ્પા :-જ્ઞાનાવરણાદિ દ્રવ્યકમ તથા ભાવક”ના ઉદયવશે પરપરિણામિક દશાને પ્રાપ્ત થયે। છું, અર્થાત્ પરદ્રવ્યના પરિણામને પાતાને પરિણામ માનું છું એટલે મન-વચન-કાયાની ક્રિયાને આત્મ ક્રિયા માનું છું તેથી મારી ચેતતતા પરપરિણામમાં વ્યાપી–પરગત થઇ, પુદ્ગલ પર્યાયાને ભેળવવામાં રાચી-આસક્ત થઇ-લીન થઈ-ત્યાં જ સ્થિત થઇ તેથી આત્મપરિણામને ભાગ લેવા અવકાશ મળ્યા નહી. અશુદ્ધ નિમિત્ત તેા જડ છે રે,
શ્રી આત્માનć પ્રકાર
ટેવથી તે પુદ્ગલ જડમાં કારણપદ ઉત્પન્ન કરી અશુદ્ધ પરિણામે પરિણમ્' છું. તેથી આત્મિક શુદ્ધ કાર્ય કરવામાં આત્મીયે અત્યંત હીન થઇ રહ્યો છું, અર્થાત્ અનત જ્ઞાન, અનંત દર્શન, અનંત સુખરૂપ અનુપમ આત્મ વ્યક્તિથી રહિત કંગાલ બની અત્યંત પરાધીન, દરિદ્ર-યામણી અવસ્થાને ભાગવું હું પણુ હૈ પ્રભુ ! તમે તેા અનત જ્ઞાનવીના પરિપૂ પાથા-પૂ તિથી સહજ, અકૃત્રિમ-સ્વતંત્રએકાંતિક, અતાતીત, અવ્યાબાધ-આત્મિક સુખમાં લીન-સંતૃપ્ત--નિમગ્ન થઇ રહ્ય! હા. (૫) તિક્ષ્ણ કારણ નિશ્ચય કરો રે,
મુજ નિજ પરિણતિ ભાગ રે દયાલરાય; તુજ સેવાથી નીપજે રે,
વીર્યશક્તિ વિહીન હૈ દયાલરાય; તુ તે વીજ જ્ઞાનથી રે,
સુખ અન ંતે લીન હૈ દયાલરાય. (૫) સ્પષ્ટા :-આત્માને અશુદ્ધ પરિણામે અર્થાત્
સાંજે ભવ ભય ાગ રે યાલરાય. (૬) સ્પા :-તેથી ન્યાય યુક્ત જ્ઞાનાંથી મને એવા નિશ્ચય થયા છે કે-હે ભગવંત | કમ્હરૂપ રજથી સર્વથા નિલેષ સ્ફટિક સમાન તમારા સંપૂર્ણ, અજ્ઞાન, મિથ્યાત્વ અને કષાયરૂપ પરિણમવામાં શુભા-નિર્દેલ, પવિત્ર ગુણેનું સેવન કરતાં ભક્તિ કરતાં મારી આત્મપરિણતિરૂપ અખાય, અખૂટ, સ્વતંત્ર, પૂર્ણાનંદમય, સહજ આત્મસ પદાના ભાગની મને પ્રાપ્તિ થશે તથા ‘ ભાંજે ભવ ભય શોગ ' અનાદિકાલથી ચાર ગતિરૂપ ભવસમુદ્રમાં અજ્ઞાનવશે અનેક દુઃસહ દુ:ખા તથા તજજન્ય ભય, શાક, સંતાપ, આક્રંદ વગેરે સહુ' છું, તેને સહજ લીલામાત્રમાં નાશ થશે. ૬ શુદ્ધ રમણ આનંદતા રે,
શુભ કર્મોદયવડે પુદ્ગલ દ્રવ્ય-ગુણુ-પર્યાયને સંબંધ તે નિમિત્ત છે પણ તે શુભાશુભ કર્માંય, જડ ચેતનતા રહિત તેમજ વીય શક્તિ રર્હિત હેાવાથી તેને આત્માને અશુદ્ધ પરિણામે પરિમાવવામાં પોતાની મેળે કારણુ બનવાને અસમર્થ છે તથા કારણ પ૬ તા ઉત્પન્ન પર્યાય છે. માટે જ્યારે કર્તા કા સાધાને રૂચિવ ત થઇ તેને નિમિત્તમાં વાપરે ત્યારે તેમાં કારણ પદ ઉત્પન્ન થાય છે. જો આત્મા પ્રમાદભાવમાં વર્તે તે તે શુભાશુભ કર્માંદય અશુદ્ધ પરિણામનું નિમિત્ત થાય પણ પોતે સચેત થઇ પેાતાના શુદ્ધ કાના કર્તા થાય ત્યારે કારક ચક્ર સુલટે અને શુભાશુભ કદિયે અશુદ્ધ પરિણામે પરિણમે નહીં, તે તે પુદ્ગલા નિમિત્ત પણ થઈ શકે નહિ. જેમ કુંભાર ઘર કાના રૂચિવાન થાય નહીં તથા દંડ-ચક્રાદિત તે ઘરકાય' સાધવામાં વાપરે ન તાકડ-ચક્રાદિ તે વારે ઘરકાના નિમિત્ત કહેવાય નહીં. પણ હું અનાદિ વિભાવશે રાગ-દ્વેષે પરિણમવાની દ્રઢ
ધ્રુવ નિર્સગ સ્વભાવ રે; દય લરાય સકલ પ્રદેશ અમૂર્તતા રે,
ધ્યાતા સિદ્ધિ ઉપાય રે. દયાલરાય (૭) સ્પષ્ટા .-અચલ, અબાધિત, નિરાવર, શુદ્ધ પરમાત્મ પદ રમણુ-અનુભવજન્ય આનંદને તયા પોતાના ધ્રુવ અર્થાત્ પેાતાના દ્રન્ય-ક્ષેત્ર-કાલ–ભાવે સદા સત્, અન ́ત અવ્યય ગુણના પિંડ, તથા નિસંગ-સકલ પરભાવ પરિગ્રહથી અતીત એવા આત્મભાવને તથા અલેશી, અસ્પર્શી, અગ’ધી, અવર્ણી, અરસી, અક્રોધી, અમાયી, અમાન, અલેાબી, અવેદી