________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
કહી છે, પરંતુ એની ટીકામાં પ્રારંભમાં એના કર્તા (ઉપાંગ)માંના ચેથાનું નામ પણવણું છે. એ રૂપચન્ટે એને લધુ સંગ્રહણી કહી છે. ટીકાકારનું શ્યામાચાર્યની રચના છે. એઓ વિસંવત ૩૭૬ કે કથન સમુચિત છે, કેમકે આ નાનકડી કૃતિમાં ૨૪ ૩૮૬ માં વિદ્યમાન હોવાનું કે વિદેહી બન્યાનું મનાય દંડક ઉપર ઘટાવવાનાં ૨૪ હારનું નિરૂપણ સંક્ષેપમાં છે. એમની આ કૃતિમાં ૩૬ પય (પદ) છે. તેમાંના છે. આ કૃતિ ઉપર ઈશ્વરાચાર્યે રચેલી ટીકા અને ત્રીજા પવને અંગે અભયદેવસૂરિએ ૧૩૩ ગાથામાં એક અજ્ઞાનકર્તક ચૂર્ણ છે એમ જિનરત્નકેશ- સંગહણુ રચી છે. એ પણ વણતઈયપય (પૃ. ૩૫ર )માં ઉલ્લેખ છે.
સંગહણી કહેવાય છે. આના ઉપર કુલમંડનની આ જંબુદ્દીવ સંગહણી–હરિભદ્રસૂરિએ આ ર૮ ટકા છે. કોઈકની અવર છે. જીવવિજયે વિ. ગાથામાં રચી છે. એના ઉપર વિ. સં. ૧૩૯૦ માં સં. ૧૭૮૪ માં રચેલે બાલાવબોધ છે તેમજ આના પ્રભાનન્દસૂરિએ સંસ્કૃતમાં વૃત્તિ રચી છે. આ ઉપ- સ્થાને એક નાનકડી કૃતિમાં સ્થાન અપાયું છે. રથી આના ઉપર બીજી પણ બે વૃત્તિ હોવાની નોંધ આ જ કૃતિને કેટલાક પ્રજ્ઞાપને દ્વાર કહે છે. પ્રો. મળે છે, આ લઘુ કૃતિમાં જંબુદ્વીપનું જ મોટે ભાગે પિટર્સને પ્રજ્ઞાપનાસૂત્રસદ્ધાર નામની ગદ્ય મક વર્ણન છે. આ કૃતિને પ્રભાનંદસૂરિએ ક્ષેત્રસંગ્ર. કૃતિની નેધ લીધી છે તે કઈ કૃતિ છે ? હણી કહી છે. કેટલાક એને લઘુ સંપ્રહણ કહે ધમસંગહણિ આ અનેકાનજયપતાકા છે, પરંતુ એને જબુદ્દોવસંગહણી એ નામે ઇયાદિ અનેક પ્રૌઢ કૃતિઓના પ્રણેતા હરિભદ્રસુરિની ઓળખવી વિશેષ ઉચિત જણાય છે. આમાં ત્રીસેક કૃતિ છે. એમાં જઈણ મરહટ્ટીમાં ૧૩૯૬ પડ્યો છે. ગાથા છે એટલે જિનરત્નકેશમાં જે એક લઘુ આ માનગને ઉત્તમ ગ્રંથ છે. એટલે એને સંગહણની નોંધ છે તે આ તે નહિ હોય? ગુજરાતી અનુવાદ સ્પષ્ટીકરણપૂર્વક તૈયાર કરી
જિનરાકેશ પૃ. ૧૭૧)માં બાલનંદિતા છપાવા જોઈએ, જે યોગ્ય પ્રકાશક મળે તે આ શિષ્ય પાનંદિએ ઇ. સ. ૫૦૦ ની આસપાસમાં કાર્ય કરવા હું તૈયાર છું. આ કૃતિના પરિચય મેં લગભગ ૨૪૨૬ ગાથામાં ૧ પ્રકરણોમાં જબુઢાપ. અનેકાન્તજયપતાકા( ખંડ ૨)ને મારા અંગ્રેજી પ્રજ્ઞપ્તિસંગ્રહ અને ઉલ્લેખ છે.
ઉઘાત ૫. ૨૫-૨૬)માં આવે છે. એથી અહીં સંગ્રહણી જિનરકેશ (ભા. 1. પ્ર. ૪) તે આ કૃતિની ગા. ૧૧૫૯ માં જે રેવણાઈશ્વમાં રામચન્દુ સંસ્કૃતમાં પદ્યમાં રચેલી સંગ્રહણી ને નિર્દે શ છે તેની જ નોંધ લઉં છું. નામની કૃતિને ઉલ્લેખ છે.
ધર્મસંગ્રહ-માનવિજ્યગણિએ વિ સં. ૧૭૩૮ સંગ્રહણી પદ વિચાર-જિનરત્નકેશ (ભા. માં ધર્મ સંગ્રહ રચ્યો છે, એના ઉપર પન્ન ૧, પૃ. ૪૦૯) માં આના કર્તા તરીકે દેવકુશલનું ટીકા છે. અને એને વૃત્તિકાર તરીકે દેવભદ્રનું નામ અપાયેલ છે. કઅપ ડિસંગહણી -શિવશર્મસૂરિએ જે કમ્મુ
ધર્મરત્ન સંગ્રહણી-જિનરત્નકેશ (પૃ. પડિ (કર્મપ્રકૃતિ) રચી છે જેને પરણવણની ૧૯૨) માં આના કર્તા તરીકે અભયદેવસૂરિને ટીકા નામે પ્રદેશવ્યાખ્યા (પત્ર ૧૪૦)માં કમ્મપડિ અને એના ઉપર વિ. સં. ૧૪૪ માં વૃત્તિ રચતાર સંગહણી તરીકે અને આ ટીકા( પત્ર ૧૨૯)માં તરીકે કુલમંડનસૂરિને ઉલ્લેખ છે.
કમપ્રકૃતિ સંગણિકા તરીકે ઉલ્લેખ કર્યો છે. પણણણતઈયપય સંગહણી (પ્રજ્ઞાપના દેવેન્દ્રસૂરિએ સયગ નામના પાંચમાં કર્મગ્રંથતૃતીય પદ સંગ્રહણી)–જેનના બાર ઉવંગ- (ગા. ૧૨)ની પઝુ ટીકામાં કર્મપ્રકૃતિ સંપ્ર
For Private And Personal Use Only
